Kiczki

Duża wieś o charakterze ulicówki w gminie Cegłów nad rz. Piaseczną, prawobrzeżnym dopływem Świdra. Obecnie podzielona na dwie odrębne wsie – Kiczki Pierwsze i Kiczki Drugie oraz kilka kolonii. W XV w. pod nazwą Wola Piasecka należała do Kapituły Warszawskiej z przypisanymi służebnościami na rzecz warszawskiego szpitala św. Ducha przy kościele św. Marcina. W r. 1450 książę mazowiecki Bolesław IV nadaje młynarzowi Maciejowi Kiczce wójtostwo z młynem w Woli Piaseckiej. Nazwa Wola była stosowana w stosunku do świeżo osadzanych wsi, które otrzymywały okres wolnizny – zwolnienia od podatków na rzecz właściciela na okres zagospodarowania, który trwał od 2 do 26 lat w zależności od charakteru otrzymywanego gruntu (najdłużej w przypadku osadzania „na surowym korzeniu” – na terenie leśnym wymagającym karczunku). Od tego nadania wywodzona jest obecna nazwa Kiczki. W r. 1458 bp poznański Andrzej z Bnina Opaliński eryguje parafię św. Anny w Kiczkach, nad którą zarząd powierza Kapitule Warszawskiej. Proboszczem był prokurator (zarządca) szpitala św. Ducha w Warszawie mianowany spośród kanoników Kapituły. W r. 1526 księżna Anna mazowiecka potwierdza fundację swej prababki Anny Fiodorówny (matki Bolesława IV) na rzecz szpitala św. Ducha i ustanawia zwierzchnictwo nad kościołem parafialnym we wsi Kiczki (AGAD, nr 3303). W r. 1603 podczas wizytacji parafii zarządzonej przez bpa poznańskiego Wawrzyńca Goślickiego zwrócono uwagę na zły stan miejscowego kościoła i szkoły. W r. 1617 odbyła się kolejna wizytacja parafii zarządzona przez archidiakona warszawskiego Pawła Piaseckiego. Do parafii należały wtedy wsie Kiczki, Wola Kiczkowska, Posiadały, Piaseczno, Skup i Dzielnik. Na utrzymanie parafii była przeznaczona dziesięcina z dworu w Kiczkach i jedna włóka z Woli Kiczkowskiej. W r. 1526 po tzw. „morowym powietrzu” (zarazie, jaka dotknęła parafię) i pożarze wieś Kiczki przeniesiono na Piaski, a nowy kościół, którego fundacja przypisywana jest królowej Annie Jagiellonce, został wzniesiony na obecnym miejscu. Kościół ten spłonął w styczniu 1751 r. Nowy kościół został wybudowany z fundacji sióstr Miłosierdzia (Szarytek) zwanych wtedy Marcinkankami (od kościoła św. Marcina w Warszawie). One były też kolatorkami dóbr piaseczyńskich rozciągających się od Mieni do Piaseczna. Nowy kościół nie był konsekrowany, a jedynie poświęcony. Data konsekracji nie jest znana. Kościół ten, kilkakrotnie gruntownie remontowany oraz wyposażany w nowoczesne urządzenia (1824, 1860, 1901 – przedłużenie naw ku zachodowi i dobudowa zakrystii i loży pd., 1958, 1975, 2003, 2007, 2009, 2011, 2013, 2016) przetrwał do dziś. Kościół drewniany konstrukcji zrębowej, wzmocniony lisicami, oszalowany (wymiana desek szalunkowych w 2013). Dach dwuspadowy pierwotnie kryty gontem, w 1975 gont zamieniony na blachę ocynkowaną. Nawa na planie prostokąta. Prezbiterium węższe, zamknięte ścianą prostą z dwiema zakrystiami (pd. dobudowana w 1901). W ołtarzu głównym (XX w.) obraz Św. Rodziny z XVIII w. Prospekt organowy ok. poł. XIX w. Kilka obrazów świętych z XVII i XVIII w. Szereg elementów wyposażenia (krucyfiksy, lichtarze, kielich, ornat i in.) z XVIII i XIX w. Na cmentarzu kaplica grobowa rodziny Jarzębskich z 1915 r. i groby żołnierzy polskich z 1939 r. Dwór z przełomu XIX/XX w. w którym do 2000 r. mieściła się szkoła podstawowa, obecnie własność prywatna. Koło dworu resztki dawnego parku krajobrazowego z okazami starodrzewu. We wsi zabytkowa kuźnia drewniana z l. 20. XX w. Nad Piaseczną koło kościoła drewniany młyn wodny konstrukcji zrębowo-łątkowej z 1898 r. wpisany do rejestru zabytków w 1962 r. Poniżej dworu ślady po drewnianym młynie wodnym z k. XIX w. W dolnym biegu rzeki jeszcze kilka młynów i śladów po nich. Udostępnia je szlak turystyczny pieszy zielony długości 9,3 km prowadzący od kościoła do drogi Siennica-Starogród. W dolinie rzeki pomnik upamiętniający 22 partyzantów GL poległych w walce z hitlerowcami w Kiczkach 13 września 1943 r. W Kiczkach urodził się poeta i powieściopisarz Czesław Budzyński (1932-2010). Z miejscowym dworem była też związana rodzina Sienkiewiczów. Źródło: Ajdacki Paweł, Janicka Joanna, Mińsk Mazowiecki i okolice. Przewodnik Turystyczno-krajoznawczy. Mińsk Mazowiecki 2008 Ajdacki Paweł, Kałuszko Jacek, Sobociński Wojciech, Garwolin i okolice. Przewodnik turystyczny, Warszawa 2004. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. X: województwo warszawskie, zeszyt 6: powiat mińsko-mazowiecki, opr. Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska, Warszawa 1968. Kryciński S., Siedem młynów nad Piaseczną, [w:] Gościniec, nr 12/1985. Siennica i okolice, Siennica 2002.