Radachówka

Wieś w gminie Kołbiel położona malowniczo na lewym brzegu rzeki Świder. Badania wykopaliskowe potwierdziły istnienie tu osadnictwa wczesnośredniowiecznego. Część wsch. wsi zwana jest Hutą Radachowską. Dwór w Hucie Radachowskiej, drewniany konstrukcji zrębowej, oszalowany, na podmurówce, częściowo podpiwniczony, na planie prostokąta, układ wnętrz dwutraktowy. Pośrodku elewacji frontowej ganek nakryty daszkiem dwuspadowym wspartym na czterech słupach. Dwór został wzniesiony w XIX w. gruntownie przebudowany ok. 1900 r. przez ówczesnego właściciela Mieczysława Pfeiffera. Od niego dwór przejmuje jego wnuk Ksawery Szlenkier z żoną Marią, którzy dziś są jego właścicielami. Dwór został poważnie zdewastowany i ogołocony z mebli przez Armię Czerwoną na przełomie 1944/45. Po wojnie odrestaurowany i wyposażony w piękne zabytkowe meble przez obecnych właścicieli. Wokół dworu park krajobrazowy z szeregiem drze pomników przyrody (dęby szypułkowe, lipa drobnolistna, choiny kanadyjskie). Piękne plenery i stary dwór z kaflowymi piecami i biedermeierowskimi meblami przyciągały tu malarzy i filmowców. W 1894 przebywał tu jeden z czołowych przedstawicieli polskiego impresjonizmu Władysław Podkowiński. Plonem jego pobytu jest pejzaż „Bróg”. Tu były też kręcone sceny do filmów: „Panny z Wilka” Andrzeja Wajdy (1979) „Białe małżeństwo” Magdaleny Łazarkiewicz (1992), „Sława i chwała” Kazimierza Kutza (1997), „Prawo ojca” Marka Kondrata” (1999). Kościółek pw. MB Częstochowskiej w Radachówce wzniesiony wg proj. Wacława Lipińskiego w 1936 r., drewniany konstrukcji zrębowej oszalowany deskami, z dwuspadowym dachem krytym gontem. Od pn. dobudowana wieża zwężająca się ku górze, której dolna część pełni rolę kruchty. Wnętrze jednonawowe bogato zdobione elementami stolarskimi i ciesielskimi. Ze względu na swoją konstrukcję i położenie zaliczany jest do najbardziej malowniczych kościołów drewnianych na Mazowszu. Obok kościółka krzyż drewniany z umieszczoną niewielką metalową tabliczką upamiętniającą 50. rocznicę śmierci Haliny z Pfeifferów i Karola Szlenkiera fundatorów kaplicy w Radachówce, zamordowanych przez Niemców podczas powstania warszawskiego 5 sierpnia 1944 r. Przy kościółku stara parasolowata sosna pospolita pomnik przyrody. We wsi szereg drzew pomników przyrody i głaz narzutowy pomnik przyrody. Zachowały się też liczne drewniane domy z I poł. XX w. Na wsch. od wsi tzw. „Szwedzkie okopy” – pięcioramienny nasyp z trójkątnymi występami na miejscu wczesnośredniowiecznego grodziska, obecnie porośnięty młodym lasem sosnowym. Najprawdopodobniej jest to pozostałość po szańcu wzniesionym przez polskie oddziały podczas powstania listopadowego w 1831 r. dla potrzeb ofensywy zimowo-wiosennej. Na wsch. od okopu rozległe łąki zwane Bagnem Powstańców. W 1863 były to porośnięte lasem torfowiska, na których schronili się powstańcy styczniowi po przegranej bitwie pod Gocławiem. Źródło: Ajdacki Paweł, Janicka Joanna, Mińsk Mazowiecki i okolice. Przewodnik Turystyczno-krajoznawczy. Mińsk Mazowiecki 2008 Kałuszko Jacek, Ajdacki Paweł, Otwock i okolice. Przewodnik. Pruszków 2006.