Kroczewo

Kościół p.w. Matki Boskiej Bolesnej (dawniej św. Jana Chrzciciela) to budowla stojąca na miejscu kościoła z XIV (to pierwsza wzmianka o parafii) lub XV (pierwsza wzmianka o kościele) wieku. W 1746 roku z fundacji podczaszego nowogrodzkiego Jana Mikulskiego postawiono kolejną świątynię z istniejącym do dziś murowanym prezbiterium z apsydą, zakrystią i kaplicą. Drewniana nawa, po paśmie kolejnych pożarów i odbudów, dotrwała do 1914 roku. W latach 1918-21, według projektu Hugona Kudery, wzniesiono obecny murowany kościół, włączając do niego elementy poprzedniej świątyni. Zgodnie z projektem miała mu towarzyszyć 40-metrowa wieża, ale ze względu na bliskość lotnisk - w samym Kroczewie i w Modlinie - zrezygnowano z ambitnego projektu. Dużo niższy projekt został zrealizowany dopiero w latach 90. XX wieku. Jeszcze przed wojną na zachód od wsi powstało lotnisko polowe, na którym przez jeden dzień na początku września stacjonowała 152 Eskadra Myśliwska. Kilka dni później lotnisko zajęli Niemcy, którzy wygnali właścicieli majątku - rodzinę Czarnowskich herbu Grabie - i stworzyli w tym miejscu duże lotnisko polowe z betonowymi pasami, hangary oraz baraki. Stacjonowały tam samoloty myśliwskie Me-109 i Fw-190. Do stycznia 1945 roku na terenie wsi stał dwór Czarnowskich. Został on wysadzony przez wycofujących się Niemców. Lotnisko natomiast przejęło polskie wojsko, które wykorzystywało je aktywnie do lat 50. Później sporadycznie używali go wojskowi, częściej spadochroniarze z Warszawy. Tutaj pobito rekord Polski w wysokości skoku ze spadochronem - kpt. Tadeusz Dulla skoczył z wysokości prawie trzynastu kilometrów! W latach 80. stacjonował tutaj pułk przeciwlotniczy, aż wreszcie w 2000 roku lotnisko zostało zamknięte, a jego teren sprzedany. Po dworze Czarnowskich pozostał tylko teren imponującego parku w stylu angielskim z systemem dwóch stawów połączonych kanałem. Na większym jest malownicza, gęsto zarośnięta drzewami wyspa. Źródła: Jarosław Maciej Zawadzki "Tradycja Mazowsza. Powiat płoński. Przewodnik subiektywny" Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, 2012