Sochocin

Niewielka miejscowość na północy Mazowsza była przez prawie dziesięć dekad, od lat 70. XIX wieku, jednym z centrów guzikarstwa w Polsce. Guziki wykonywano w niewielkich warsztatach, często przydomowych, a rzemiosłem parały się całe rodziny. Początkowo głównym odbiorcą był zakład sukienniczy w nieodległych Kucharach, ale wkrótce produkcja zaczęła trafiać głównie do Łodzi. Guziki powstawały z muszli, najczęściej wyławianych z pobliskiej Wkry małży, ale też importowanych znad Morza Śródziemnego. Cały proces odbywał się w kilku etapach: muszle suszono, wycinano w nich krążki, szlifowano i wiercono dziurki. Następnie - w beczkach wypełnionych trocinami i woskiem - wygładzano i nabłyszczano, by w końcu naszyć je na kartoniki, gotowe do sprzedaży. W Izbie Pamiątkowej Guzikarstwa, na wystawie przygotowanej z Muzeum Mazowieckim w Płocku, możemy prześledzić historię, rozwój (przypadający zwłaszcza na pierwsze 30 lat XX wieku) i w końcu upadek guzikarstwa (w latach 60. przestano produkować guziki z muszli, a następnie - w latach 80. - także kolorowe guziki plastikowe, których produkcja na krótko zagościła do Sochocina). Sochocin to miejscowość o bogatej historii. Prawa miejskie otrzymała już w 1385 roku od księcia Janusza I. Dzięki położeniu na szlaku handlowym Poznań-Wilno szybko rozwinął się tu handel. Miasto od 1528 roku przeszło w domenę królewską, a pierwszą dożywotnią właścicielką została królowa Bona. Zabory były ciężkie dla Sochocina, w 1869 roku doszło do odebrania mu praw miejskich. II wojna światowa była jeszcze trudniejsza - w pobliskich Kucharach Żydowskich i Smardzewie powstały hitlerowskie obozy pracy, w 1941 roku wysiedlono wielu mieszkańców. Po ponad półtora wieku, 1 stycznia 2021 Sochocin odzyska prawa miejskie. Ciekawostka: XVIII-wieczna karczma z Sochocina została przeniesiona do Sierpca, gdzie można ją oglądać w Muzeum Wsi Mazowieckiej. Źródła: Jarosław Maciej Zawadzki "Tradycja Mazowsza. Powiat płoński. Przewodnik subiektywny" Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, 2012