Puszcza Mariańska

Wieś gminna nad Korabiewką w sąsiedztwie pozostałości lasów historycznej Puszczy Korabiewskiej w Bolimowskim Parku Krajobrazowym. Za zasługi wojenne, zwłaszcza w czasach „potopu”, pochodzący spod Rawy Mazowieckiej Stanisław Krajewski otrzymał od króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego przywilej na założenie leśnej pustelni i wystawienie kaplicy pod wezwaniem św. Michała Archanioła na skraju Puszczy Korabiewskiej, przy skrzyżowaniu traktów leśnych. Stanisław Krajewski wraz z dwoma innymi weteranami wojen przybył tu w 1661 r. Zbudowali kaplicę i cele, w których mieszkali jako pustelnicy. W 1670 r. król darował im część puszczy. W dziejach Puszczy Mariańskiej najważniejszy okazał się Stanisław Papczyński (1631-1701). Zawołany kaznodzieja, autor książek teologicznych, znał osobiście niemal wszystkich wybitniejszych współczesnych. Nuncjusz papieski Pignatelli, późniejszy papież Innocenty XII, uczyniła go swoim spowiednikiem. Papczyński postanowił założyć nowy zakon: w 1673 r. w Krakowie powstało pierwsze „Zgromadzenie Niepokalanej Dziewicy Maryi Panny”. Leśna pustelnia zaczęła się zamieniać w sanktuarium. Marianie „to pierwszy i najstarszy zakon polski, z polskiej myśli poczęty i z polskiego ducha, w Polsce obmyślany i przez Polaków zorganizowany – pisał Feliks Konieczny. – Obok zwykłych trzech ślubów składali czwarty specjalny «wszelkimi siłami i sposobami ratować dusze w czyśćcu i drugich do tego zachęcać». A pierwszymi członkami zakonu specjalny «żołnierzy weterani z wojen kozackich i szwedzkich, którzy porzuciwszy świat chcieli resztę życia przepędzić w pokucie i ustawicznych modłach za poległych na wojnie towarzyszów». Surowy też był tryb życia zakonników, wmyślonych ciągle w nieboszczyków, w czyściec i odprawiających wciąż msze żałobne”. Na dziedzińcu przed starym kościołem w Puszczy Mariańskiej są współczesne pomniki króla Sobieskiego i Ojca Papczyńskiego. Jest też kamień z tablicą: „Ku czci Jana Sobieskiego, obrońcy ojczyzny i wiary w 250 rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej pod jego ulubioną lipą postawili mieszkańcy gminy Korabiewice 1683-1933”. Tradycja przekazuje, iż Jan III Sobieski odwiedzał Puszczę jeszcze jako hetman wielki koronny, że uczynił Ojca Papczyńskiego spowiednikiem i powiernikiem. Że przyjechał tu 10 sierpnia 1683 r. i prosił, aby Papczyński towarzyszył mu w wyprawie przeciw Turkom. Po śmierci Stanisław Papczyński spoczął w kaplicy na Mariankach koło Góry Kalwarii. W 2007 r. został beatyfikowany. Główne uroczystości beatyfikacyjne odbyły się 16 IX 2007 r. w Sanktuarium Maryjnym w Licheniu, które również jest dziełem marianów. Pozostała część kościoła powstała w 1755 r. Najcenniejszym obiektem Puszczy Mariańskiej jest drewniany kościółek pw. Michała Archanioła, zwany też „za dusze zmarłych”. Konstrukcji zrębowej, oszalowany, z dachem dwuspadowym i wieżą. Prezbiterium było pierwotną modrzewiową kaplicą, zbudowaną w 1674 r. przez Krajewskiego i Papczyńskiego, rozbudowaną w mały kościółek w 1700 r. Przy kościele niewielka ekspozycja, m.in. dawne habity zakonne i kapa z czapraka tureckiego – z daru przekazanego Papczyńskiemu przez króla. Warto zwrócić uwagę na niedatowany obraz nieznanego autora – przedstawia dusze, pragnące z płomieni ognistych przedostać się po drabinie do Maryi z Dzieciątkiem. Na wprost nowego kościoła znajduje się cmentarz. Przy głównej alei, po lewej, blisko wejścia jest grób malarza Józefa Rapackiego, a 50 m na pn.-zach. od niego, przy poprzecznej alei (w drugim rzędzie za grobem Żbikowskich) – grób pioniera lotnictwa Czesława Tańskiego. Na cmentarzu są też groby żołnierskie z II wojny światowej. Już w 1939 r. w Puszczy Mariańskiej powstał oddział partyzancki Związku Walki Zbrojnej, zorganizowany i kierowany przez Bolesława Kieresińskiego. W lasach na pn. od wsi walczył niewielki oddział Gwardii Ludowej, dowodzony przez Stanisława Cieślaka „Szperacza” i Józefa Ufa „Maćka”. Podczas okupacji hitlerowskiej zginęło 212 mieszkańców Puszczy Mariańskiej i siół okolicznych. Przy skrzyżowaniu pośrodku wsi pomnik Tadeusza Kościuszki z 1917 r. Na pd. od tego skrzyżowania, 100 m za mostem na Korabiewce, znajduje się murowana kapliczka z drewnianą polichromowaną figurką św. Jana Nepomucena, datowaną na drugą połowę XVIII w. albo na pierwszą połowę XIX w. Łatwo ją przeoczyć, bo stoi poniżej szosy. Figury świętego – zwane Nepomukami – stawiano nad wodą. Nadleśnictwo Radziwiłłów ma siedzibę w osadzie Senatorówka. Podobno car Mikołaj II zachwyciwszy się w 1906 r. okolicznymi lasami nakazał budowę drewnianego dworu, którego nie zdążył już później odwiedzić. W Senatorówce mieszkał były wiceminister sprawiedliwości i senator Gotowcew. Obecnie na miejscu zabytkowego budynku stoją nowe. Dwie pomnikowe lipy drobnolistne rosną w starannie utrzymanym ogrodzie we wsch. części wsi, przed eklektycznym budynkiem liceum ogólnokształcącego im. Czesława Tańskiego (ul. Jana Sobieskiego 61). Od końca XIX w. był tu dom poprawczy dla dziewcząt; współczesny mu dom dla chłopców mieści się w niedalekim Studzieńcu. Stacja Puszcza Mariańska leży na linii kolejowej ze Skierniewic przez Pilawę do Łukowa, która omijając Warszawę ułatwiała tranzyt między ZSRR a Niemiecką Republikę Demokratyczną. Budowę zaczęto po wybuchu wojny koreańskiej, a zakończono w 1954 r. W 1971 r. linię zelektryfikowano. Źródło: Lechosław Herz „Bolimowski Park Krajobrazowy”, Rewasz 2011