Młyn

Żurawin to wieś leżąca ok. 12 km na płd.-zach. od Sierpca nad rzeką Skrwą Prawą.

Początków wsi możemy szukać w XIV w. Najstarsza wzmianka mówi o zamianie wsi Zoravyno na inne dobra jakiej dokonał Książę Wacław z biskupem Florianem.

Na przepływającej między Malanowem a Żurawinem Skrwie Prawej w 1921 r. zbudowany został młyn wodny napędzany kołem młyńskim. Właścicielem młyna był J. Ziółkowski. Obok młyna powstała osada młyńska zwana Jakubowo, składająca się z dwóch domów, w których żyło 15 mieszkańców. Młyn w II poł. XX w. przerobiono na elektryczny. Jest to budowla murowana z cegły, czterokondygnacyjna, kryta dachem dwuspadowym. Elementy dawnego wyposażenia młyna leżą wokół niego: koło młyńskie, przekładnie. Można też zobaczyć wciąż istniejące urządzenia hydrotechniczne: jazy, śluzy. Jak mówi tablica pozostała na ścianie młyna ostatnim właścicielem (dzierżawcą?) był A. Kłobukowski.

Wiadomo jednak z dokumentów, że już w XV w. istniał tu młyn (nie wiadomo tylko czy w tym samym miejscu, bo wymienia się go jako młyn w Malanowie – po drugiej stronie rzeki). Młyn ten podobnie jak i dobra żurawińskie były zastawiane przez ówczesnych właścicieli – Michała, Jana, Stanisława i Stachnę – ród rycerski. Wreszcie dobra zostały skonfiskowane i przekazane przez króla w 1497 r. rycerzom z Załszyna. Opis z końca XIX w. wspomina osadę młyńską Żurawino-Jakubowo z czterema domami, 28 mieszkańcami, młynem wodnym, tartakiem i karczmą. Zachowały się też ustne relacje o tym, że młyn pracował podczas bitwy 17 września 1863 r. Jeden z epizodów tej bitwy to nieudana próba rozebrania mostu przy młynie przez powstańców dla uniemożliwienia przejścia rosyjskiej kawalerii na wschodni brzeg rzeki.

Często na biwak zatrzymują się tu kajakarze. Twierdzą, że rzeka Skrwa to jeden z najpiękniejszych szlaków wodnych w Polsce. Lubią ją też wędkarze, bo jest w niej sporo ryb. Rzeka pięknie meandruje, płynie zakolami, czasem spada z małych kaskad i szumi.

Internet: http://www.mochowo.pl/index.phpoption=com_content&view=article&id=50&Itemid=61