Brudzeński Park Krajobrazowy

Leży na prawym brzegu Wisły na północny zachód od Płocka i obejmuje przyujściowy (dolny) odcinek Skrwy Prawej oraz przylegające do niego kompleksy leśne. Zajmuje powierzchnię 3.452 ha, z otuliną 4.062 ha. Utworzony został w 1988 r. W jego skład wchodzą trzy rezerwaty przyrody:

- Brudzeńskie Jary,

- Brwilno,

- Sikórz.

Celem utworzenia parku jest zapewnienie warunków ochrony środowiska z dopuszczeniem turystyki krajoznawczej. Park ma być naturalną osłoną dla ww. rezerwatów przyrody. Park usytuowany jest bezpośrednio za administracyjną granicą Płocka. Płocczanie odbywają tu chętnie wycieczki i wypoczywają w dni wolne od pracy. Negatywna strona takiego usytuowania Parku to oddziaływanie dużej aglomeracji miejskiej (zwłaszcza Petrochemii) na walory przyrodnicze parku.

Osobliwością Parku jest urozmaicona rzeźba terenu. Wykształciło ją ostatnie zlodowacenie. W powstałej wysoczyźnie wycięło ono dolinę Skrwy Prawej w jej dolnym biegu. Brzegi rzeki tworzą zarówno płaskie tarasy, jak i strome ściany. Dolinę przecinają liczne jary i wąwozy, które okresowo stają się rwącymi strumieniami zasilającymi Skrwę. Z wysokich skarp można podziwiać malownicze widoki: dolinę z meandrującą rzeką Skrwą, pola, łąki i lasy. W północnej części Parku można zaobserwować rynnę polodowcową Karwosiecko – Cholewicką z jeziorami Józefowskimi i drobnymi zbiornikami wodnymi. Towarzyszą jej wały ozowe. W otulinie Parku jest druga rynna polodowcowa rzeki Wierzbicy, dopływu Skrwy.

Zróżnicowane ukształtowanie terenu to raj dla roślin i zwierząt. Lasy stanowią 50% obszaru Parku. W obrębie krawędzi doliny Skrwy dominują grądy dębowo-grabowe. Występują tu takie gatunki drzew jak przeważające dęby szypułkowe i graby zwyczajne, ale także lipy drobnolistne, klony pospolite i klony jawory. Zanim wszystkie te drzewa wykształcą liście, wczesną wiosną zakwita otaczające je runo leśne. Kwitną tu dywany przebiśniegów, które tu są powszechne, a tak rzadkie w Polsce. Śnieżyczkę przebiśnieg uznano więc za symbol Brudzeńskiego Parku Krajobrazowego. Kwitnie kokorycz, ziarnopłon wiosenny czy zawilec. Późną wiosną zakwitają gajowiec żółty, gwiazdnica wielkokwiatowa i podagrycznik pospolity. W wąwozach i na stromych skarpach południowych występują murawy kserotermiczne. Są to murawy porostów ciepłolubnych na gruntach nisko wilgotnych i mocno nasłonecznionych. Do roślin chronionych występujących w Parku należą: wawrzynek wilczełyko, konwalia, śnieżyczka przebiśnieg, lilia złotogłów. Spośród zwierząt występują tu: bocian czarny, bączek, łabędź niemy, kruk, mewa śmieszka, myszołów, zimorodek zwyczajny i remiz. Żyją tu też chronione gatunki ptaków: derkacze, trzmielojady i jarzębatki. W bliskim sąsiedztwie Parku na Wyspie Brwileńskiej osiedliły się kormorany i czaple siwe. Przywędrowały tu wzdłuż Skrwy bobry (introdukowane w Parku), spotkać też można wydrę. Z trochę większych zwierząt żyją tu dziki, sarny, zające, lisy, kuny leśne, piżmaki, tchórze i borsuki. Skrwa Prawa obfituje w ryby: leszcze, płocie, krąpie. Można spotkać tu też szczupaka, sandacza, suma, lina i wiele innych ryb.

Drzewa o pokaźnych rozmiarach otrzymują w Parku status pomników przyrody. Przykładem są aleja lipowo-kasztanowcowa w Sikorzu, olbrzymi dąb rosnący nad stawem w zabytkowym parku w Srebrnej, topola nad Wisłą w Murzynowie.

W Parku lub jego sąsiedztwie znajdują się zabytkowe kościoły w Bądkowie Kościelnym, Sikorzu, Siecieniu, Starej Białej i w Brwilnie. Są też zespoły pałacowo-parkowe w Srebrnej, w Sikorzu, w Brudzeniu Dużym, w Karwosiekach-Cholewicach i w Siecieniu. Niegdyś teren ten urozmaicały liczne młyny wodne na Skrwie i Wierzbicy. Spotykamy tu stanowiska archeologiczne. Neolityczne cmentarzysko w Sikorzu czy wczesnośredniowieczne grodzisko w lasach Brudzenia Dużego. Piętno odcisnęła też historia II wojny światowej. W uroczyskach leśnych Brudzenia i Brwilna są miejsca pamięci narodowej pomordowanej przez Niemców ludności polskiej.

Dolina Skrwy Prawej zwana jest Szwajcarią Mazowiecką. Stolicą jej jest Sikórz.

Źródło: Brudzeński Park Krajobrazowy. Grażyna Zielińska.

Internet: http://www.parkiotwock.pl/index.php/brudzenski-park-krajobrazowy