Kościół p.w. św. Anny

Miasto (ok. 28.600 mieszkańców) leżące nad rzeczką Mrowną, przy linii kolejowej Warszawa-Skierniewice, na skrzyżowaniu dróg nr 719 Warszawa-Żyrardów i 579 Kazuń-Radziejowice.

Najstarsze dokumenty dotyczące tutejszej parafii (erygowanej zapewne w XII w.) pochodzą z 1355 r. Wówczas to Tomasz Grodziski, pierwszy znany właściciel osady, ufundował drewniany kościół pod wezwaniem św. Tomasza Apostoła. Niestety, w roku 1460 drewniany kościół spłonął wraz z zabudowaniami parafialnymi. W tym samym roku, znów z fundacji Grodziskich zostaje zbudowany drugi kościół, także drewniany, użytkowany do ok. 1520 r. Kolejne drewniane kościoły były budowane w 1521 r. i 1590 r. staraniem Krzysztofa i Aleksandra Okuniów, ówczesnych właścicieli Grodziska.

Pierwszy kościół murowany, ufundował w 1688 roku kolejny właściciel miasta Wojciech Mokronoski, kasztelan rawski. Prezbiterium tego kościoła stanęło na miejscu kaplicy grobowej Mokronoskich. Kościół był stopniowo rozbudowywany: na planie krzyża powstały do 1714 roku dwie kaplice (dziś noszące wezwanie Serca Pana Jezusa i Matki Bożej) , a potem dobudowano nawę. 25 września 1808 roku miała miejsce uroczystość konsekracji kościoła św. Anny przez ks. Onufrego Szembeka, Biskupa Płockiego.

Kolejnej rozbudowy kościoła o dwie nawy boczne i wieżę dokonano w l. 1884-89 r. według proj. Bronisława Żochowskiego. Ostateczny kształt kościołowi nadał w 1927 roku proboszcz ks. prałat Marian Tokarzewski, który kościół wyremontował po zniszczeniach wojennych i przebudował dzwonnicę. W latach 90. generalnego remontu dokonał ks. prałat Lucjan Rutkowski.

Warto wiedzieć, że w 1913 r. rada parafialna podjęła uchwałę o rozebraniu świątyni i wzniesieniu na jej miejscu nowej. Paradoksalnie ocalił kościół wybuch I wojny światowej.

Kościół św. Anny, to świątynia murowana z cegły, podpiwniczona i otynkowana, przykryta dwuspadowym dachem. Fasada budynku bardzo prosta, z dwoma słabo zaznaczonymi pilastrami, nakryta trójkątnym frontonem z okrągłym okienkiem. Nawa główna trójprzęsłowa, prezbiterium węższe, dwuprzęsłowe. Ramiona transeptu tworzą kaplice boczne. Ściany nawy i prezbiterium są rozczłonkowane parami pilastrów toskańskich dźwigających gzyms. Kaplice są otwarte do nawy wysokimi, półkoliście zamkniętymi arkadami, z parami pilastrów toskańskich.

We wnętrzu wyposażenie renesansowe i barokowe z XVII i XVIII w., do cenniejszych obiektów zaliczyć trzeba dwa obrazy namalowane przez Filipa Castaldiego, przebywającego na przełomie XVIII i XIX w. w gościnie u Mokronowskich. Są to: „Ukrzyżowanie” oraz „św. Maria Magdalena”. We wnętrzu i na murze otaczającym teren przykościelny znajduje się wiele epitafiów właścicieli miasta i dobroczyńców kościoła.

Obok kościoła św. Anny znajduje się pochodząca z 1713 r. kaplica Św. Krzyża wystawiona przez ks. Franciszka Rogowskiego jako wotum dziękczynne za ustanie epidemii cholery. Wystawiono ją przy skrzyżowaniu ulic dziś noszących nazwy Sienkiewicza i Kościuszki (wówczas na granicy miasta), a na obecne miejsce przeniesiono ją w 1995 r. Jest to budowla murowana na planie prostokąta z podcieniem wspartym na dwóch filarach, nakryta dachem czterospadowym. Pełni funkcje kaplicy przedpogrzebowej.

Źródło: Krzysztof Bąkała. Powiat grodziski. Przewodnik subiektywny. Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, 2012.

Internet: http://www.grodzisk.pl

http://swietaanna.nazwa.pl/?page_id=24