English
Deutsch
Serock należał do książąt mazowieckich, staraniem których wybudowano murowany kościół. Ta przepiękna, późnogotycka świątynia pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny (dawniej św. Wojciecha) została ufundowana przez ostatnich książąt mazowieckich Janusza III i Stanisława z inspiracji sekretarza ich kancelarii nadwornej Wojciecha Popielarskiego z Popielżyna herbu Nałęcz. Jak udowodnił dr Sławomir Jakubczak, znawca dziejów Serocka, budowę kościoła rozpoczęto najprawdopodobniej w 1524 r., kiedy to W. Popielarski, proboszcz serocki od 1512 r., objął urząd podkanclerzego mazowieckiego. Podstawowe prace warsztat murarski mistrza Macieja Gazdały, muratora z Serocka, przeprowadził zapewne do ok. 1527 r. Resztę prac, m.in. sklepienie nad nawą, dokończył przed 1564 r. Wawrzyniec z Serocka. W tym celu administrator dóbr Zatory dostarczył mu w 1550 r. 7 tys. cegieł. Z tego wczesnego okresu na zewnętrznej przyporze prezbiterium zachował się napis wyryty w cegle: IH 1586. Orientowana świątynia jest malowniczo położona na wysokiej nadnarwiańskiej skarpie. W jej wnętrzu zachwyca nawa sklepiona kolebkowo z gwiaździstą siatką żeber, które równoległymi wiązkami spływają na półfilary. W prezbiterium zwracają uwagę dwa oryginalne ostrołukowe portale, pochodzące z początkowego okresu budowy świątyni. Znajduje się tu również późnobarokowy ołtarz z 1775 r. z figurami św. Stanisława i św. Wojciecha. Bogaty wystrój świątyni zachowuje jednorodny charakter. Tworzą go dwa rokokowe ołtarze boczne, m.in. lewy z obrazem św. Anny nauczającej Marię z poł. XIX w. w polu głównym. Uwagę zwraca także chrzcielnica i ambona ufundowana w 1775 r. przez ks. Antoniego Dzierżańskiego. Spośród licznych tablic epitafijnych warto wymienić tablicę upamiętniającą działalność zmarłego w 1894 r. ks. Seweryna Piekarskiego, proboszcza serockiego, kanonika warszawskiego, rektora Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie, profesora Akademii Duchownej w Warszawie. W kościele zachowały się stacje drogi krzyżowej z 1937 r. autorstwa Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej (1890-1977). Ta znana rzeźbiarka, uczennica Władysława Ślewińskiego i Edwarda Wittiga, współtworzyła słynną grupę plastyczną „Rytm”. Tuż przed wybuchem I wojny światowej inwentaryzację kościoła przeprowadził znany architekt Józef Pius Dziekoński. W 1914 r. wykonał szereg zdjęć dokumentujących stan świątyni, ale mających także niezwykłe walory artystyczne. Ich wybór możemy obejrzeć w albumie S. Jakubczaka Serock i jego mieszkańcy w starej fotografii. J. Dziekoński był rodzinnie związany z okolicami Serocka. Jego dziadek, Tomasz Dziekoński, literat i pedagog, był właścicielem pobliskiego folwarku Retkowizna. Inwentaryzacja stała się podstawą prac konserwatorskich pod kierunkiem architekta Kazimierza Skórewicza. Cennymi wskazówkami służył wówczas ks. proboszcz Jan Milewski, który zabiegał o remont świątyni. Duchowny dbał o podniesienie jakości życia w ówczesnym Serocku, m.in. założył ochronkę dla dzieci, kółko rolnicze i kasę pożyczkową. Pod koniec lat 30. XX w. serocki kościół przeszedł kolejny remont, tym razem staraniem ks. proboszcza Franciszka Kuligowskiego. W 1938 r. zmieniono kształt głównego wejścia na niezbyt udany ceglano-funkcjonalistyczny. Po obu stronach zawieszono płaskorzeźby św. Salomei i św. Andrzeja Boboli. Jednocześnie w południowej ścianie został odsłonięty dawny portal wejściowy, zamurowany w poł. XVIII w. Obok świątyni ok. 1902 r. stanęła murowana plebania.
Źródło: Jacek Szczepański „Powiat legionowski. Przewodnik subiektywny” Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki 2011
Internet: http://www.szlak.powiat-legionowski.pl/czerwony/#/czerwony4_kosciolserock/
http://www.parafia-serock.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=169&Itemid=34
