English
Deutsch
Cieksyn to wieś (ok. 2.000 mieszkańców) leżąca nad Wkrą, przy ujściu Nasielnej, ok. 12 km na płn. od Modlina. Jej nazwa pochodzi od imienia Cieksza.
Istniała już w XV w. – najstarsza wzmianka źródłowa świadcząca o istnieniu parafii pochodzi z 1423 r. Zapisy w kronikach kościelnych mówią, że tutejszy kościół uposażony był przez rycerza Falentę, od początku XV w. wieś należała do Bielińskich h. Junosza. W II poł. XVI w. biskup płocki Jakub Bieliński i jego bratankowie Jan Borukowski – biskup przemyski, podkanclerzy koronny i Piotr Borukowski – opat benedyktynów płockich ufundowali w rodzinnych dobrach nową świątynię. Do jej budowy zatrudniono mieszkającego wówczas w Płocku muratora włoskiego Jana Baptystę Wenecjanina. Biskup Bieliński konsekrował świątynię w roku w 1580.
Wieś doznała zniszczeń podczas „potopu” szwedzkiego. Pamiątką tamtych wydarzeń są zapewne kule wmurowane w ściany kościoła. Ponownie wojna pojawiła się tu w 1806 r. kiedy armia napoleońska stoczyła na przyległym terenie bitwę z Rosjanami. Tereny nad Wkrą stały się też areną walk w sierpniu 1920 r.
W kilkusetletnich dziejach kościoła pw. Św. Doroty był on kilkakrotnie remontowany. W latach 1909-11 remontu i częściowej przebudowy dokonał architekt Stefan Szyller. Trzeba było też świątynię naprawiać po licznych zniszczeniach wojennych. Mimo to kościół zachował dawny kształt o gotyckich ścianach z uskokowymi przyporami, zamkniętych łukami oknach i prostej fasadzie zwieńczonej trójkątnie i ozdobionej kolumnowym gankiem z rozbudowanym renesansowym szczytem. Dach kryty blachą, od północy dobudowana masywna wieża. Wnętrze jednoprzestrzenne z węższym prezbiterium, ozdobione charakterystycznym dla budowli stawianych przez Wenecjanina sklepieniem pułtuskim. Jest to sklepienie kolebkowe dekorowane wypukłą dekoracją kasetonową. Ołtarz główny renesansowo-manierystyczny pochodzi z ok. 1600 r., w podobnym stylu ołtarze boczne. Ambona zdobiona figurami świętych. W kaplicy św. Anny współczesny witraż Chrystusa Miłosiernego. Na ścianie nawy figuralne płyty nagrobne Jana i Piotra Borukowskich.
Po zakończeniu II wojny światowej świątynię remontował ks. Tadeusz Kamiński, proboszcz cieksyński w latach 1945–1967. Zakupił 17-głosowe organy, odnowił kościół z zewnątrz, sprawił gipsowe stacje Drogi Krzyżowej. W 1952 r. Stefan Domurat wykonał polichromię, sprowadzono neogotycki prospekt organowy, a w latach 1957–1958 odrestaurowano rzeźby Grupy Ukrzyżowania. Pod koniec XX w. wykonano nowe dębowe ławki i konfesjonały.
W otoczeniu kościoła pomnikowe okazy drzew: dęby szypułkowe, lipy drobnolistne (najpotężniejsza o obw. 670 cm i 27 m wysokości), klon zwyczajny.
Źródło: Glinka Tadeusz i inni. Mazowsze Północne. Przewodnik. SiT Warszawa 1999.
Internet: http://www.swrocha.pl/joomla/index.php/historia-kosciola
