English
Deutsch
W tym rejonie w dn. 22-26 października 1914 r. toczyły się zacięte walki w ramach tzw. operacji dęblińskiej, w której uczestniczyły oddziały I Brygady Legionów Polskich walczące na prawym skrzydle 46. Dywizji Strzelców Austriackich. Punkt dowodzenia brygadiera Józefa Piłsudskiego znajdował się w pobliskich Laskach (miejsce to upamiętnia kamień ze spiżową tablicą). Ok. 200 poległych i zmarłych od ran legionistów pochowano w zbiorowym grobie w Brzustowie i w okolicznych mogiłach.
W 1933 r. zbudowano pomnik-mauzoleum znajdujący się w pobliżu torów kolejowych stacji PKP Żytkowice i przeniesiono tam prochy poległych legionistów z rozrzuconych po okolicy mogił, głównie ze zbiorowego grobu w Brzustowie.
Obelisk zwieńczony krzyżem i orłem wykonano z granitu wołyńskiego według projektu p. Klonowskiego. We wnękach po każdej stronie znajdują się tablice z nazwiskami i pseudonimami poległych żołnierzy oraz jako memento słowa pieśni legionowej.
Źródło: Karol Piasecki „Radomskie szlaki piesze” Wydawnictwo PTTK „Kraj” 1990.
Internet: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/mazowieckie/brzustow
http://www.historycy.org/index.php?showtopic=84868
http://www.garbatkaletnisko.pl/teksty,aktualnosci,1,1,wielka_bitwa_na_polach_brzustowa,230.html
