English
Deutsch
Skrzyńsko – wieś w gminie Przysucha. Usytuowany na wzgórzu, przy drodze z Przysuchy do Potworowa kościół pw. św. Wojciecha jest najstarszym ośrodkiem kultu maryjnego w regionie radomskim. Znajduje się w nim obraz Matki Boskiej Staroskrzyńskiej, do którego pielgrzymują liczni wierni.
Historia wsi sięga 1124 r., kiedy to książę Bolesław Krzywousty nadał kasztelanię skrzyńską swojemu wojewodzie Piotrowi Włostowicowi zwanemu Duninem. On też wybudował ok. 1130 pierwszy drewniany kościół oraz umieścił w nim obraz Matki Bożej, przed którym doznał cudownego uzdrowienia (odzyskał wzrok i mowę po okrutnym okaleczeniu). Obecny kościół pod wezwaniem św. Wojciecha wznoszono w l. 1760-1768 z fundacji Karola Szydłowieckiego. Na jego budowę i wyposażenie użyto także przetopione vota. Oficjalna konsekracja odbyła się w roku 1816. Jest to budowla późnobarokowa, murowana z kamienia łupanego oraz cegły ceramicznej, tynkowana zaprawą wapienną, częściowo podpiwniczona (krypty). Świątynia ma jedną nawę o trójprzęsłowym korpusie, z prezbiterium o ściętych narożach, nieco węższym od nawy. Prezbiterium skierowane jest na północ, co głównej, południowej fasadzie przydaje plastyczności, a dwie kaplice murowane jednocześnie z kościołem, nadają mu formę krzyża. Od frontu stoją dwie symetryczne 3-kondygnacyjne wieże o kwadratowych podstawach, flankujące kruchtę i umieszczony nad nią chór muzyczny. Od zachodu i wschodu dostawione są dwie przybudówki, w których przy nawach mieszczą się kaplice, zaś przy prezbiterium zakrystia i składzik, z lożami na piętrze, arkadami otwarte ku prezbiterium. Dach dwuspadowy, nad nawą i prezbiterium kryty blachą. W l. 1909-10, wg projektu arch. Jarosława Wojciechowskiego podwyższone zostały kościelne wieże. Ich hełmy w kształcie pylonów, nawiązujące do stylu empire, pokryte są blachą miedzianą. Z wieży wschodniej jest wejście do krypty. Naprzeciwko zakrystii znajduje się skarbiec.
Ołtarz główny rokokowy z końca XVIII w., o czterech filarach korynckich, mieści cudowny obraz Bogurodzicy z XV w., którego zasłonę stanowi obraz św. Wojciecha biskupa. MB namalowana na desce o wymiarach 62x 91 cm przez nieznanego autora jest ubrana w sukienki z XVIII w. Twarze Maryi i Jezusa mają wyjątkowo łagodne rysy. Madonna-Hodegetria należy do gotyckiego malarstwa tablicowego, grupy tzw. Madonn Piekarskich, których na terenie południowej i środkowej Polski znajduje się ok. 30. Podczas konserwacji w latach 90. XX w. pod obecnym wizerunkiem MB odkryto inny, datowany na XII w. Należy przypuszczać, iż jest to pierwotny obraz, przed którym modlił się i został uzdrowiony Piotr Dunin. W 1830 Helena Szydłowska założyła fundację utrzymującą orkiestrę, która grała codziennie w czasie odsłaniania i zasłaniania obrazu (ofiarowała na ten cel 150 mórg ziemi razem z budynkami, kupiła instrumenty). Po II wojnie światowej władze komunistyczne zarekwirowały ziemię należącą do fundacji i zakazały kontynuowania tej tradycji. W 1998 prymas Polski kardynał Józef Glemp koronował cudowny obraz koronami papieskimi, który niespełna 3 lata później skradziono. Po kilku dniach został odnaleziony przez policję, ale bez koron. Odzyskanie obrazu MB, nawet w opinii policji, uznano za niezwykłe wydarzenie, ponieważ udaje się to niezmiernie rzadko. W związku z tym Maryja ze Skrzyńska została ogłoszona także patronką policji. W 2002 odbyła się rekoronacja obrazu, a Matce Bożej Staroskrzyńskiej dodano jeszcze jeden tytuł – Matki Pięknej Miłości.
Poza ołtarzem głównym z cudownym obrazem, w kościele znajduje się liczne cenne wyposażenie. Po lewej stronie nawy kaplica z ołtarzem z 1878 oraz rzeźba Jezusa na krzyżu z XVII w, natomiast po prawej – ołtarz z przywiezionym z Rzymu obrazem Matki Bożej Nieustającej Pomocy z 1900, na zasuwie św. Anna. W niszy pod oknem pomnik poświęcony fundatorowi – Karolowi Szydłowieckiemu w kształcie przyściennego sarkofagu z czerwonego marmuru w stylu klasycystycznym, na profilowanym cokole. Na lewo od wejścia, w niszach między pilastrami dwa barokowe ołtarzyki: św. Józefa z rzeźbą św. Mikołaja i św. Karola Boromeusza. Do cennego wyposażenia należą również: barokowa chrzcielnica z końca XVII w., puszka barokowa ze srebra złoconego z 1669, ambona w stylu rokoko z XVIII w., rokokowy feretron z XVIII w. i wiele innych. Na zewnątrz kościoła znajduje się XIX-wieczna plebania oraz epitafia Tynieckich z XVII w.
Zobacz więcej:
