English
Deutsch
Pisia – rzeka w woj. mazowieckim na Równinie Łowicko-Błońskiej, prawobrzeżny dopływ Bzury, do której uchodzi w Sochaczewie. Długość rzeki wynosi ok. 60 km, a powierzchnia zlewni 501,4 km². Górna część Pisi do połączenia z dopływem Pisia-Tuczna nazywana jest Pisią-Gągoliną. Łączą się na wysokości wsi Kaski. Obie mają źródła na Wysoczyźnie Rawskiej na płd.-wsch. od Mszczonowa. Pisia-Gągolina, zwana dawniej Radziejówką przepływa przez kilka miejscowości na Mazowszu Zachodnim: Grzegorzewice, Radziejowice, Korytów, Żyrardów, Wiskitki, Kaski. Pierwsza część nazwy pochodzi najprawdopodobniej od słowa „pisa”, zapożyczonego z języka staropruskiego, które oznaczało „ciek wodny” lub „płynącą wodę”. Drugi człon podobno pochodzi od „gęgania” kaczek.
Pisia-Gągolina jest stosunkowo płytkim ciekiem o głębokości około 0,2-0,7 m, naturalnym, miejscami meandrującym, o zmiennej szerokości. Od dawna jest zagospodarowana przez człowieka. Wzdłuż jej biegu znajdują się liczne zbiorniki wodne oraz sztuczne spiętrzenia, które w okresie zwiększonego przepływu wód retencjonują wodę, a w czasie niskiego stanu wód mają za zadanie alimentować rzekę. Wyrównują one także jej przepływy poniżej Żyrardowa. Najważniejsze z nich to m. in. stawy w Grzegorzewicach i Radziejowicach oraz Hamernia i Zalew Żyrardowski. Łączna powierzchnia lustra wody zbiorników wynosi około 120 ha.
Z kolei Pisia-Tuczna przepływa przez Skuły, Grzymek, Kuklówkę, Jaktorów, Gole, Nową Pułapinę. Nazywała się najpierw Petrykoską, potem Kuklówką, a od 1533 r. Tuczną od młynarza Stanisława Thuczny. Jest to typowo nizinna, niewielka rzeka. Teren zlewni pokryty jest przede wszystkim polami uprawnymi, łąkami oraz w znacznie mniejszym stopniu lasami iglastymi i mieszanymi. Niegdyś znajdowało się tu wiele młynów wodnych.
Pisia od kilku już lat niesie wody bardzo czyste i tylko sporadycznie jest podtruwana przez duże gospodarstwa rolne i niewielkie przedsiębiorstwa. Wcześniej, gdy funkcjonował tu przemysł, zwłaszcza w Żyrardowie stan wód był katastrofalny. Obecnie można już łowić ryby, pojawili się też miłośnicy kajakarstwa, chociaż ze względu na płycizny spływ bywa utrudniony. Położone nad Pisią miejscowości mają duże walory turystyczno-krajoznawcze i są mocno osadzone w historii nie tylko Mazowsza, ale i kraju.
Źródło: Kumór Janusz. Między Rawką a Utratą, Krajowa Agencja Wydawnicza Warszawa 1978.
Internet: http://pl.wikipedia.org/wiki/Pisia
