Miasto Celestynów

Wieś (ok. 4,5 tys. mieszk.) o charakterze letniskowym w otoczeniu rozległych lasów MPK. Siedziba gminy i nadleśnictwa. Zespół szkół mechaniczno-elektrycznych, schronisko dla bezdomnych zwierząt. Możliwe, że nazwa pochodzi od karczmarza Celestyna, bądź też od imienia córki właściciela majątku „Radzin” Celestyny Polakiewiczówny.

W 1833 r. Leopold Radziński nabywa od swego ojca Józefa część majątku Glinki, która zostaje wpisana do księgi wieczystej pod nazwą „Radzin”. W 1873 r. w folwarku działała już cegielnia. Do rozwoju osady walnie przyczyniło się oddanie do użytku w 1877 r. Kolei Nadwiślańskiej. Przystanek kolejowy stanął w 1900 r. Było tu wtedy osiem domów. Dogodne połączenie ze stolicą i walory letniskowe spowodowały, że w okresie międzywojennym miejscowość się znacznie rozwinęła.

26 lipca 1906 r. pod Celestynowem doszło do napadu na pociąg pasażerski z wagonem pocztowym, w którym przewożono pieniądze. Zabito żołnierza ochrony i zrabowano 15 tys. rubli. Akcja, którą dowodził Adam Bujno, była efektem działania członków organizacji bojowej PPS.

Parafia w Celestynowie została erygowana w 1929 r. przez abp. ks. kardynała A. Kakowskiego. W 1932 r. zakończyła się budowa kościoła.

We wrześniu 1939 r. ofiarami nalotu hitlerowskiego padło 11 osób. W czasie okupacji rozstrzelanych zostało 40 osób. Przeprowadzono wiele akcji sabotażowych. W styczniu 1943 r. oddział AK zaatakował pociąg wiozący Żydów do Treblinki, większość uwolnionych uciekła. W nocy 20 V 1943 r. oddział „Kedywu” KG AK złożony z Grup Szturmowych „Szarych Szeregów” dowodzony przez kpt. Mieczysława Kurkowskiego „Mietka” i Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” odbił na stacji 49 więźniów politycznych przewożonych z Lublina do Oświęcimia. Ta akcja została opisana w książce Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec”. W nocy 23/24 X 1943 r. grupa dywersyjna batalionu „Zośka” pod dowództwem Konrada Okolskiego „Kuby” wysadziła koło Starej Wsi niemiecki pociąg urlopowy, zaś 11/12 XII 1943 r. został przez oddział Kedywu pod dow. por. Józefa Czumy „Skrytego” wykolejony pociąg z wojskiem jadącym z Berlina do Kowla.

Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP projektu Tadeusza Szanjora, fundacji prof. Edmunda i Stefana Jankowskich. W środku tablica poświęcona żołnierzom AK poległym w Akcji Celestynów: por. St. Kotorowiczowi „Kronowi” i ppor. W. Stupło „Janowi”. W pobliżu kościoła pomnik w formie orła rozpiętego na krzyżu ku czci ofiar nalotu z 1 IX 1939 r. oraz terroru hitlerowskiego. Na cmentarzu kościelnym głaz z 1928 r. ustawiony w dziesiątą rocznicę odzyskania niepodległości, z wymalowaną kotwicą – znakiem Polski Walczącej i datą 1944 r.

Dwór murowany w stylu klasycystycznym, wzniósł w l. 1872-75 Celestyn Polakiewicz, spadkobierca Leopolda Radzińskiego.

Na cmentarzu jest grób 15 robotników cegielni rozstrzelanych 30 XII 1939 r. (po egzekucji cegielnię zlikwidowano), lingwisty i tłumacza Jana Stanisława Paulusa i grób działacza ludowego Michała Rękasa.

Na dworcu kolejowym tablica upamiętniająca ofiary bombardowania we wrześniu 1939 r. obok obelisk poświęcony ofiarom. Obelisk upamiętniający wysadzenie pociągu hitlerowskiego w nocy 11/12 XII 1943 r. przez oddział „Skrytego” znajduje się obok niestrzeżonego przejazdu kolejowego.

Drewniane krzyże przydrożne z 1903 r. obok komina cegielni i z 1913 r. na skrzyżowaniu ulic Otwockiej i Radzińskiej.

Są tu pomniki przyrody – dęby szypułkowe: k. peronu kolejowego, przy ul. Wąskiej 3, przy ul. Obrońców Pokoju 34, przy ul. Osieckiej 62, dwa dęby obok przedszkola.

Na wsch. od Celestynowa rozcięta szosą wydma wys. 151 m n.p.m. – najwyższy punkt w okolicy.

Źródło: Jacek Kałuszko, Paweł Ajdacki „Otwock i okolice” Wydawnictwo Rewasz 2006

Internet: http://www.celestynow.pl/161-Historia.htm http://pl.wikipedia.org/wiki/Celestyn%C3%B3w_%28powiat_otwocki%29