Kościół św. Stanisława Biskupa

Wieś Barcice, położona w Dolinie Bugu Dolnego, w powiecie wyszkowskim, była własnością kościelną, od kiedy w 1185 r. wojewoda mazowiecki Żyro podarował ją kościołowi NMP w Płocku. Z czasem przeszła we władanie płockiego klasztoru Norbertanek. W roku 1379 biskup płocki Dobiesław z Gulczewa podpisał dokument fundacji parafii w Barcicach, wybudowano wówczas pierwszy drewniany kościół. Ten, istniejący do dzisiaj, wybudowany został w 1748 r. (1758 r.) staraniem proboszcza klasztoru norbertanek płockich, ks. Mateusza Kamieńskiego. W 1810 r. był restaurowany, gruntownie remontowany w latach 1850-1868. Ostatni remont kapitalny przeprowadzono w latach 1997-2001. Kościół jest trójnawowy, o konstrukcji zrębowej, oszalowany i wzmocniony lisicami, z dachem dwuspadowym. Podczas ostatniego remontu pokryty został gontem - cały dach nigdy wcześniej nie był gontowy; ten z połowy osiemnastego wieku kryty był najpierw słomą, a potem dachówką (nawa główna) i gontem (nawy boczne), w drugiej połowie XIX w. zaś dach pokryto blachą. W fasadzie są trzy czworoboczne wieżyczki. Nawa główna i prezbiterium mają sklepienie kolebkowe, a nawy boczne, zakrystia oraz kruchty - stropy. Nawy rozdzielone są dwoma parami kolumn. Na kolejnych dwóch kolumnach wsparty jest chór muzyczny. We wnętrzu znajduje się wyposażenie barokowe i rokokowe. Najstarszym elementem zabytkowym jest krucyfiks z XVII w. na tęczowej belce oraz dwa boczne ołtarze pochodzące z około 1640 r. W zwieńczeniu lewego ołtarza bocznego jest obraz św. Rozalii, a nad nim rzeźbione popiersie Boga Ojca. W prawym ołtarzu bocznym znajduje się obraz św. Józefa z dzieciątkiem. Ołtarz główny, czterokolumnowy, jest z końca XVIII w., a w nim w polu głównym obraz Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, namalowany około 1688 r., przeniesiony z kaplicy w Somiance na początku XIX w., a w zwieńczeniu obraz św. Rocha. Pod stropem fryz polichromowany o motywacji roślinnej. Obok kościoła stoi czworoboczna drewniana dzwonnica, konstrukcji słupowej, wzniesiona w 1768 r., z dachem namiotowym, krytym gontem. Kościół ogrodzony jest kamiennym murem z bramą i furtą z przełomu XIX i XX w. Przed kościołem, poza murem, w sosnowym lasku, znajduje się osiemnastowieczna kapliczka. Drewniany kościół pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa w Barcicach znajduje się na szlaku architektury drewnianej łączącym 11 obiektów. Źródło: „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, t. 1, Warszawa 1880; „Katalog zabytków sztuki w Polsce”, t. 10, z. 28, Warszawa 1974; Andrzej Radzymiński, „Prepozyci kapituły katedralnej w Płocku w XIV wieku”, „Studia Płockie”, t. 14, 1986; „Tradycja Mazowsza. Powiat wyszkowski. Przewodnik subiektywny”, Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Warszawa 2004 Internet: http://www.somianka.pl/portal/index.php?option=com_content&view=frontpage&Itemid=128; Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych - województwo mazowieckie