kościół pw. św. Andrzeja Apostoła

Kościół św. Andrzeja Apostoła w Broku został wybudowany staraniem biskupów płockich w połowie XVI w. zgodnie z projektem Jana Baptysty z Wenecji, stąd gotycko-renesansowy charakter budowli. Bryła kościoła jest gotycka, fronton natomiast renesansowy. W stylu renesansowym jest również wnętrze świątyni. Jest to kościół jednonawowy. Nawa ma kolebkowe sklepienie, jakby tunelowe. Przedłużeniem nawy jest prezbiterium, które zamyka półkolista absyda. Kościół ma trzy drewniane ołtarze - główny z 1742 r. i dwa boczne z połowy XVIII w. oraz dobudowane dwie boczne kaplice, jedna sprzed 1612 r., druga z XIX w. Ołtarz główny, św. Andrzeja Apostoła, barokowy, w polu głównym ma obraz olejny Chrystusa Ukrzyżowanego, pod którym znajduje się wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej, wykonany w późniejszym czasie. W górnej części ołtarza możemy obejrzeć obraz św. Andrzeja Apostoła, a w zwieńczeniu Oko Opatrzności „w promienistej glorii”. Ołtarz boczny po prawej stronie drzwi głównych, z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem w polu głównym, przedstawia Drzewo Jessego (ojca Dawida ze Starego Testamentu) z postacią leżącego Chrystusa, z którego piersi rozrasta się drzewo przyozdobione portretami przodków Jezusa Chrystusa w koronach kwiatów. Ołtarz ten zwieńczony jest baldachimem, pod którym jest figura Dzieciątka Jezus w promienistej glorii. Ołtarz boczny po lewej stronie drzwi głównych, z obrazem św. Anny nauczającej Marię, w zwieńczeniu ma gołębicę wśród obłoków, na tle promienistej glorii. Warto zainteresować się unikatowymi na Mazowszu polichromiami, pochodzącymi z czasów budowy kościoła. Zachowała się, niestety, tylko niewielka część malowideł, w XVI w. bowiem cały kościół był polichromowany. Odkryto je w 1969 r. podczas prac renowacyjnych. U nasady sklepienia prezbiterium namalowane są postacie wodzów i proroków Starego Testamentu - od Mojżesza do Salomona, ubrane w szesnastowieczne stroje. W centralnej części fryzu jest postać Jezusa Chrystusa Zbawiciela Świata. Warto zwrócić uwagę na chrzcielnicę, stojącą przy prezbiterium, pochodzącą z 1682 r., którą zwieńcza odtworzona rzeźba chrztu Pańskiego w Jordanie, na szesnastowieczną płytę nagrobną z piaskowca z postacią kobiety w długich szatach, na siedemnastowieczne epitafia oraz tablicę z czarnego marmuru z 1716 r., przeniesioną tu z brokowskiego pałacu. Obok kościoła dzwonnica drewniano-murowana. Źródło: „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, t. 1, Warszawa 1880; Lechosław Herz, „Mazowsze”, Warszawa 2000; Lechosław Herz, „Klangor i fanfary. Opowieści z Mazowsza”, Warszawa 2012 Internet: http://www.parafiabrok.pl/index.html; http://www.niedziela.pl/artykul/3646/nd/Skarby-w-Broku