Cmentarz

Ten niewątpliwie ciekawy cmentarz założono w 1820 r. Na początku swego istnienia, do połowy XIX w., był cmentarzem dwuwyznaniowym – katolicki i ewangielickim - co zdarza się rzadko. Obecnie jest to cmentarz parafii św. Małgorzaty (przy ulicy Rolniczej), wpisany do rejestru zabytków. Na cmentarzu znajduje się m.in. kwatera z nagrobkami rodziny de Poths, właścicieli Łomianek, z których wielu pięknie zapisało się w historii Polski. W innej części cmentarza położona jest wielka kwatera wojenna, w której, co podkreśla specjalna tablica, pochowani są żołnierze Armii „Poznań” i Armii „Pomorze” z 1939 r., żołnierze Armii Krajowej z lat 1940–1944 i żołnierze Ludowego Wojska Polskiego z 1945 r. Pochowani są tam także pomordowani w latach 1939–1945 mieszkańcy rejonu Łomianek. Na cmentarzu znajduje się pomnik ku pamięci załogi amerykańskiego bombowca „Latającej Fortecy” B-17G o nazwie „I’ll be seeing you” („Do zobaczenia”), który lecąc pod dowództwem porucznika Francisa Akinsa został zestrzelony 18 września 1944 r. nad pobliskim Dziekanowem Leśnym. Z pomników symbolicznych znajduje się tu także Pomnik Katyński z charakterystycznymi krzyżami. Największą grupę pochowanych na cmentarzu żołnierzy stanowią polscy uczestnicy kampanii wrześniowej 1939 r. Ma tutaj swój grób 2,5 tysiąca żołnierzy pochodzących z 39 oddziałów Armii „Poznań” i Armii „Pomorze”, uczestników bitwy nad Bzurą, a szczególnie jej ostatniego etapu, którym były walki pod Wólką Węglową i Łomiankami. Osobny pomnik jest poświęcony 105 ułanom jazłowieckim, na którym na tablicy zapisano: Pamięci 105 ułanów jazłowieckich, którzy w zwycięskiej szarży 19 września 1939 r. pod Wólką Węglową ofiarą krwi opłacili miłość Ojczyzny i Honor Pułku. Pomnik i tablicę z napisem ufundowali ich koledzy. Warto wiedzieć, że pierwotnie, żołnierze polegli w bitwie pod Łomiankami, pochowani byli w prowizorycznej mogile w pobliżu Parku Młocińskiego, w miejscu, gdzie obecnie są kurhany. Na jednym z nich stoi kapliczka św. Jana Nepomucena. Także inne tablice, ufundowane przez towarzyszy broni, przypominają poległych z 6. Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stefana Żółkiewskiego, 8. Pułku Strzelców Konnych, 12. Pułku Ułanów Podolskich i 21. Pułku Ułanów Nadwiślańskich. Wszystkie tablice i pomniki, także symboliczny grób poległego pod Łomiankami generała Mikołaja Bołtucia, przypominają o walkach polskich żołnierzy, zmierzających do przebicia pierścienia wojsk niemieckich otaczających Warszawę i pomocy w obronie stolicy. Źródło: Ludwik Głowacki, „Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej”, Warszawa 1985; Lechosław Herz, „Puszcza Kampinoska. Przewodnik”, Pruszków 2002 Internet: http://www.lomianki.pl; Ewa Pustoła-Kozłowska: Spacerownik po Łomiankach. Łomianki: Urząd Miejski w Łomiankach, 2010, s. 26; http://cmentarze24.pl/?go=c_c&c=Lomianki