English
Deutsch
Krysk to dawna wieś szlachecka mazowieckiego rodu Kryskich herbu Prawdzic. Najbardziej znanymi przedstawicielami tego rodu byli Wojciech Kryski z Kryska (1530–1562) – poseł króla Zygmunta II Augusta, dyplomata, przyjaciel Jana Kochanowskiego, jeden z głównych postaci „Dworzanina polskiego” Łukasza Górnickiego – oraz jego siostra Małgorzata (zm. 1588?), matka św. Stanisława Kostki (1550–1568). Po śmierci Wojciecha Kryskiego „najwybitniejszy poeta Polski przedrozbiorowej, twórca polskiego języka literackiego”, Jan Kochanowski, uczcił jego pamięć wierszem:
Płaczą cię starzy, płaczą cię i młodzi,
Dwór wszystek w czerni prze cię, Kryski, chodzi
Abowiem ludzkość i dworstwo przy tobie
W jednymże za raz pochowano grobie.
W roku 1449 Krysk, wraz z kilkoma innymi dobrami, otrzymał Ninogniew Kryski. Wieś należała do rodu Kryskich jeszcze w XVI w., W wieku XVIII była już w posiadaniu kasztelana krakowskiego Sołtyka, a w drugiej połowie XIX w. Kazimierza Karczewskiego.
Krysk, leżący nad rzeką Naruszewką, prawym dopływem Wkry, obecnie administracyjnie jest w gminie naruszewskiej, w powiecie płońskim. W panoramie wsi uwagę zwraca duża bryła murowanego kościoła pw. św. Floriana. Historia parafii sięga połowy XIII w. Potwierdza to wmurowany w najstarszą część kościoła kamień, na którym widnieje data – 1262 rok. Zapisy dotyczące kościoła pochodzą z drugiej połowy XV w. Syn Ninogniewa Kryskiego, Stanisław, od roku 1467 kanonik warszawski, w roku 1463 był w Krysku plebanem, czyli – jak dzisiaj się mówi – proboszczem. Kościół, erygowany w 1481 r. przez kanonika płockiego Jana de Krysko, spłonął w wieku XVI od uderzenia pioruna. Jeszcze pod koniec tego samego wieku konsekrowano nowy kościół, jednonawowy, halowy, pod podwójnym wezwaniem Najświętszej Marii Panny i św. Floriana.
We wnętrzu kościoła ujrzymy neobarokowy ołtarz główny z drugiej połowy XIX w., mający w polu głównym siedemnastowieczny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w srebrnej sukience. Neogotyckie są ambona i chrzcielnica. Na ścianie północnej kościoła zwracają uwagę epitafia upamiętniające niektórych mieszkańców Kryska. Na zewnątrz kościoła, na ścianie prezbiterium przykuwa uwagę błękitna figura Matki Boskiej umieszczona w niszy.
Przed kościołem stoi dwukondygnacyjna, murowana dzwonnica z założonymi w roku 1968 trzema dzwonami: św. Florianem, św. Anną i św. Stanisławem Kostką.
Uwagę przyciąga rosnący obok kościoła wspaniały jesion wyniosły.
Źródło: „Encyklopedia Powszechna”, t. 16, Warszawa 1864; „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, t. 4, Warszawa 1883; „Polski słownik biograficzny”, t. 15, Wrocław – Warszawa – Kraków 1970; Jan Kochanowski, „Epitafium Wojciechowi Kryskiemu” [w:] Jan Kochanowski, „Dzieła polskie”, Warszawa 1982; „Polski słownik biograficzny”, t. 41/4, z. 171, Warszawa – Kraków 2002; Jarosław Maciej Zawadzki, „Tradycja Mazowsza. Powiat płoński. Przewodnik subiektywny”, Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Warszawa 2012;
Internet: http://naruszewo.pl
