Wieś Niegów

We wsi Niegów, leżącej w dolinie dolnego Bugu, warto zapoznać się z kilkoma obiektami: pałacem, kościołem, cmentarzem i młynem motorowym. Kiedy się jedzie przez Wólczański Las, na ulicy Kościelnej uwagę zwraca jasna bryła zespołu dworskiego z interesującym pałacem. Został on wybudowany w drugiej połowie XIX w., jako obiekt parterowy, z dominującą trzypiętrową wieżą. Był to obiekt w stylu wówczas modnej, renesansowej włoskiej willi. W latach trzydziestych XX w. został zakupiony przez Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego z Warszawy. Po przebudowie na potrzeby klasztoru budynek zyskał jedną kondygnację i zmieniono w nim, układ wnętrz. Obecnie wyraźnie, ale nie tak jak pierwotnie, widoczne są wieża oraz trzyosiowy portyk arkadowy podtrzymujący taras z tralkową balustradą. Pałac, tak zwaną Samarię, otacza park założony w połowie XIX w., w którym rosną między innymi świerki pospolite i dęby szypułkowe, mające nawet i 200 lat. We wschodniej części parku znajduje się aleja wysadzona klonami srebrzystymi, o obwodzie sięgającym 260 centymetrów. W parku jest kapliczka z rzeźbą Najświętszej Panny Marii Niepokalanie Poczętej z połowy XIX w. Złożona i ciekawa jest historia parafii w Niegowie, której początki sięgają drugiej połowy XV w. Założona została przez Tryczów, właścicieli ówczesnych dóbr niegowskich. W roku 1465 darowali oni część swoich gruntów na budowę kościoła. Trzy lata później biskup płocki Ścibor erygował parafię pod wezwaniem Świętej Trójcy, Bożego Ciała, św. Jana i św. Anny. Do parafii tej w jej początkach należało 30 wsi i przysiółków. Dwadzieścia lat później powstał też drewniany kościół w pobliskim Ślubowie. Pierwszy kościół drewniany w Niegowie spłonął w 1690 r., a kiedy pożar w 1856 r. strawił kolejną świątynię, przeniesiono tu prawdopodobnie kościół ze Ślubowa, z trzema ołtarzami drewnianymi i dwoma malowanymi na ścianie. W 1859 r. rozpoczęto budowę murowanego kościoła w stylu późnoklasycystycznym, który wygląd od tego czasu ulegał licznym modyfikacjom, przeprowadzanym przez kolejnych proboszczów. Wewnątrz zwracają dziś uwagę interesujące witraże i ponad 150-letnie organy. Obok kościoła stoi murowana dzwonnica, wybudowana w latach 1863–1866. Plebania jest murowana, parterowa, pochodzi z około połowy XIX w. W miejscowym małym muzeum, tzw. Skarbczyku Parafialnym, można się zapoznać z dziejami parafii w Niegowie. Na pewno warto pójść na tutejszy cmentarz rzymskokatolicki. Parafia zaprasza do odwiedzin, przypominając fragment pięknego wiersza Cypriana Kamila Norwida zatytułowanego „Pamiątka”: […] A jeśli w cmentarz się zapuścisz głuchy, Ku ziemi czoło chyląc zamyślone, I zerwiesz listek – niźli będzie suchy, Pamiętaj, proszę, przegrać go w zielone. […] W zachodniej części cmentarza, najstarszej, znajduje się kaplica cmentarna z połowy XIX w., w której pochowani są tutejsi księża. Kilku z nich zapisało się w historii polskiej kultury, jak ks. Florian Cyryl Gieczyński (1793–1866) – kompozytor (którego dziewięć kompozycji jest przechowywanych w Archiwum Jasnogórskim), kapelan 4. pułku huzarów, proboszcz kościoła w Niegowie od 1821 r., „budowniczy kościoła, dzwonnicy i południowej części plebanii”; ks. Henryk Roman Nowacki (1891–1968) – kompozytor, dyrektor chórów kościelnych, w tym chóru warszawskiej archikatedry św. Jana Chrzciciela, propagator chorału gregoriańskiego, proboszcz parafii w Niegowie w latach 1939–1956, w 1951 r. mianowany przez papieża Piusa XII szambelanem papieskim; czy też Antoni Gawiński (1876–1954) – pisarz, malarz, ilustrator książek i czasopism, na przykład „Tygodnika Ilustrowanego”. Stowarzyszenie „Bractwo Zabrodzkie” opracowało plan cmentarza z zaznaczeniem najciekawszych nagrobków oraz przewodnik po cmentarzu, a także wyznaczyło ścieżkę. Kolejnym obiektem jest młyn. Powstał w latach dwudziestych XX w. jako młyn motorowy. Nie przypadkiem nosi nazwę „Nowość”. Zbudowany został z betonowych prefabrykatów, jako podpiwniczony budynek o trzech kondygnacjach. Do dzisiaj zachował się sprowadzony ze Szwajcarii w 1928 r. silnik gazowy „Winterthur”. Do przemiału służyły mlewniki walcowe z Lwówka Wielkopolskiego, z wytwórni Machań i Spółka w Pardubicach oraz z fabryki maszyn młyńskich C. Skoryny. Transport w młynie oparty był na przenośnikach kubełkowych i ślimakowych oraz transporcie grawitacyjnym. Stowarzyszenie na rzecz Gminy Zabrodzie „Bractwo Zabrodzkie” zorganizowało tutaj na początku czerwca 2016 r. pierwszy Dzień Młynów, imprezę edukacyjną z wieloma elementami zabawowymi dla dzieci. Źródło: „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, t. 7, Warszawa 1888; „Katalog zabytków sztuki w Polsce”, t. 10, z. 27, Warszawa 1969; „Polski Słownik Biograficzny”, t. 23/2, z. 97, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1978; „Encyklopedia Katolicka”, t. 5, Lublin 1989; Tadeusz Glinka, Marian Kamiński, Marek Piasecki, Krzysztof Przygoda, Andrzej Walenciak, „Przewodnik. Mazowsze Północne”, Warszawa 1998; Paweł Getka, „Zabrodzie: Historia parafii w Niegowie”, „Nowy Wyszkowiak” 2012, nr. 12 i 13 Internet: http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/; http://www.samarytankiosb.pl/; http://parafianiegow.ns48.pl/; http://diecezja.waw.pl/parafie/niegow-swietej-trojcy; http://www.zabrat.ovh.org/; http://viscobar.cba.pl/?p=8417; http://dzienmlynow.pl/index.php/odwiedzaj-mlyny/16-niegow