Aleja Lipowa

Aleja Lipowa im. Fryderyka Chopina to piękny, trzykilometrowy odcinek drogi wiodący z Łaz do Zawad. Łazy to wieś przy dawnym trakcie królewskim. Zapewne to właśnie tędy, z Żelazowej Woli do Warszawy, jeździli rodzice Fryderyka Chopina, jak i on sam. Lechosław Herz podaje, że wyraz „łazy” kiedyś znaczył najczęściej miejsce po lesie wytrzebionym przez wypalenie. Z dawnego [znajdującego się tutaj] dworu Bromierskich i Karnkowskich pozostała część skrajna. Obok stoi parterowa oficyna, jak i dwór, zwieńczona szczytami o charakterze barokowym. W istniejącym podworskim parku warto obejrzeć zabytkowe drzewa: wiekowy modrzew polski, białodrzew o obwodzie ponad 660 cm, dąb szypułkowy o obwodzie 420 cm i jesion wyniosły, mający 25 m wysokości i 370 cm w obwodzie. W alei Chopina znajduje się 765 lip drobnolistnych, 11 jesionów wyniosłych i jeden dąb szypułkowy. Przyjrzyjmy się tym drzewom: lipy osiągają do 30 metrów wysokości, posiadają regularną koronę i gładką korę. U starych drzew kora grubieje i chropowacieje, a konary obwisają – wśród setek tutejszych lip można zaobserwować drzewa w różnych etapach rozwoju. Dominująca po obu stronach drogi lipa drobnolistna kwitnie dwa tygodnie później niż jej szerokolistna kuzynka – w lipcu, a czasami już w drugiej połowie czerwca. Zapylana jest przez pszczoły, a miód lipowy jest ceniony za smak i walory lecznicze. Warto wiedzieć, że lipy drobnolistne w zimie nie wymarzają, natomiast bardzo szkodzi im zanieczyszczenie powietrza. Obecne w alei jesiony wyniosłe zwracają uwagę swoją elegancką sylwetką. Osiągają niekiedy nawet 40 metrów wysokości. Kora jesionów jest srebrzystoszara. Co ciekawe, żyjąc do 300 lat, rosną tylko przez pierwsze sto. Z jesionów wyrabiano dawniej strzały do łuków, a ich liście były wykorzystywane w medycynie ludowej. Drzewa rosnące w alei są dzisiaj pomnikami przyrody i sprawiają, że zwykła droga przez pola staje się niezwykła. Kiedyś jeździły nią powozy i karoce, mijały czasem ludzi modlących się przy przydrożnej kapliczce św. Rocha w Pasikoniach. Wykonana z piaskowca figura św. Rocha, patrona strzegącego ludzi i bydło od zarazy, pochodzi z drugiej połowy XIX w. Według ustnych przekazów, na które powołują się autorzy tablicy zamieszczonej przy kapliczce, ufundował ją dziedzic dóbr Łazy, Władysław Bromirski, który później (prawdopodobnie od zarazy) zmarł w wieku zaledwie 34 lat (jego grobowiec znajduje się na tyłach kościoła św. Doroty w Zawadach). Aleja kończy się (albo rozpoczyna) na rozstaju dróg w Zawadach, gdzie stoi figura Matki Bożej, postawiona w 1930 r. Jazda tą aleją rowerem, szczególnie gdy drzewa w pełni rozwiną liście, to niezapomniane przeżycie – jak przejazd przez wspaniały, zielony tunel. Źródło; Lechosław Herz, „Puszcza Kampinoska. Przewodnik”, Pruszków 2002; „Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kampinos do roku 2020 z perspektywą na lata 2021–2024”, Kampinos 2016 Internet: http://www.kampinos.pl