English
Deutsch
Wiersze to wieś leżąca na północnym pasie bagiennym, ok. 9 km na płn.-wsch. od Leszna. Powstała prawdopodobnie w XVIII w, jako osada budników. Jednak nazwa oznaczająca narzędzie do połowu ryb może sugerować, że były tu rozlewiska, a ludność trudniła się rybołówstwem. Inna wersja mówi, że założycielem wsi był Zygmunt Wiersza i od jego nazwiska pochodzi nazwa.
Wzmianki z 1765 r. mówią o 42 osadnikach. W 1789 r. wymienia się już 74 budników i 46 gospodarzy. Pod koniec XIX w. Wiersze dzieliły się na wieś i kolonię, a należały do parafii Leszno. W 1949 r. wikariusz z Leszna Zbigniew Kraszewski (późniejszy biskup) zainicjował odprawianie mszy przy kapliczce w Wierszach. Jego następca ks. Zdzisław Kniołek rozpoczął przygotowania do budowy kościoła, który ostatecznie powstał w 1953 r., a poświęcony został 21 lipca 1957 r. przez Prymasa Stefana Wyszyńskiego, który powołał tu parafię. Kościół wraz parafią otrzymał tytuł Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny. Należy wspomnieć, że Prymas Wyszyński podczas wojny był kapelanem kampinoskich partyzantów.
W latach 1974-76 świątynię gruntownie przebudowano. Kościół jest obecnie trójnawowy, drewniany, otynkowany z wieżyczką nad wejściem. Na ścianie pamiątkowe tablice m.in. z rotą przysięgi składanej w tym miejscu przez żołnierzy AK. Wnętrze bogato dekorowane motywami roślinnymi (z roślinami puszczańskimi) autorstwa ks. Bogdana Lisa. W ołtarzu głównym płaskorzeźba przedstawiająca płonącą Warszawę.
W roku 1944 Wiersze oraz sąsiednie miejscowości: Truskawka, Janówek, Kiścinne, Krogulec, Brzozówka, stały się obozem wojskowym dla Zgrupowania Kampinoskiego Armii Krajowej. Zgrupowanie liczyło w różnych okresach 2-3 tys. żołnierzy. Stąd wyruszały oddziały na pomoc Powstaniu Warszawskiemu i na akcje przeciw oddziałom niemieckim w okolicy.
W okresie sierpień – wrzesień 1944 r. (do momentu podjęcia przez Niemców wielkiej akcji antypartyzanckiej) Wiersze będące siedzibą sztabu stały się stolicą „Rzeczpospolitej Kampinoskiej”.
Na skraju sosnowych borów, na wydmie, znajduje się cmentarz partyzancki z tego okresu. Pochowano tu 54 partyzantów poległych w walkach w puszczy. W 1957 r. uporządkowany, ogrodzony. Groby z betonowymi krzyżami umieszczone są w trzech rzędach, alejka pośrodku prowadzi do wmurowanej urny, w której umieszczono ziemię z 22 pobojowisk puszczańskich. Na ściance z tyłu tablice pamiątkowe.
Naprzeciw cmentarza znajduje się odsłonięty w 2004 r. pomnik Niepodległej Rzeczpospolitej Kampinoskiej.
Źródło: Lechosław Herz „Puszcza Kampinoska – przewodnik”, Oficyna Wydawnicza REWASZ, Pruszków 2002
Internet: www.kampinoski-pn.gov.pl
