Kuźnia Kurpiowska

W Pniewie istnieje izba regionalna „Kuźnia Kurpiowska”, mieszcząca się w oryginalnym ponad 100-letnim budynku dawnej szkoły (nie drewnianym lecz murowanym z czerwonej cegły) z pięknie rzeźbionym drewnianym gankiem nad wejściem, w którym jest urządzona dawna chałupa kurpiowska wyposażona w oryginalne meble, narzędzia i sprzęty oraz dekoracje. Opiekuje się nią miejscowe Stowarzyszenie Puszcza Biała – Moja Mała Ojczyzna.

Stowarzyszenie kultywuje tradycje kurpiowskie Puszczy Białej, dba o rozwój tradycyjnej sztuki ludowej i rękodzieła artystycznego, popularyzuje dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze regionu. Prowadzi działalność wystawienniczą, warsztatową, szkoleniową i wydawniczą. Izba jest miejscem ekspozycji wyrobów rękodzieła artystycznego wykonanych przez miejscowych twórców kurpiowskich, spotkań ludzi zainteresowanych kurpiowską sztuką ludową z jej twórcami, demonstracji warsztatu i dorobku poszczególnych artystów, ukazywania tradycyjnych obyczajów, obrządków i strojów ludowych codziennych i odświętnych. Z izbą współpracują twórcy ludowi z regionu, laureaci konkursów promujących sztukę ludową, uhonorowani dyplomami i certyfikatami za udział w wystawach, festiwalach i imprezach kulturalnych.

Izba organizuje warsztaty i lekcje muzealne dla młodzieży szkolnej prowadzone przez twórców ludowych z terenu Puszczy Białej z wykorzystaniem sprzętów i narzędzi dostępnych w Kuźni Kurpiowskiej.

Warsztaty rękodzieła ludowego obejmują najważniejsze rodzaje rękodzieła ludowego uprawiane przez miejscowych twórców, np. palmy i pisanki – tradycyjne zdobnictwo wielkanocne, „od ziarenka do bochenka” czyli wszystko o chlebie, „jak to z lnem było” czyli tradycje uprawy lnu i tradycyjne tkactwo, „gliniany świat – jak powstawały garnki” ukazujące tradycyjne garncarstwo, „zielko” czyli tradycyjne wycinanki kurpiowskie, wyplatanie wyrobów z wikliny, tradycyjne kowalstwo, „cuda malowane igłą” czyli tradycyjny haft kurpiowski oraz „choinkowe cacka” – zwyczaje i tradycje ludowe związane ze Świętami Bożego Narodzenia. Warsztaty trwają 2 godz. dziennie w kilkudniowych cyklach w zależności od tematyki. Grupy obejmują od 5 do 20 osób (liczba osób i terminarz do wcześniejszego ustalenia).

Tematyka lekcji muzealnych to dawna kuchnia kurpiowska i tradycyjne potrawy (w połączeniu z ich degustacją), obyczaje związane ze Świętami Wielkanocnymi i Bożonarodzeniowymi oraz spotkania z artystami. Lekcje trwają 3 godz. w grupach od 5 do 20 osób.

Podczas zwiedzania Kuźni Kurpiowskiej można obejrzeć tradycyjne wnętrze chałupy kurpiowskiej z terenu Puszczy Białej, meble, stroje, hafty, charakterystyczne pisanki, pająki, korony kwietne, wycinanki i tkaniny. Zwiedzanie odbywa się po wcześniejszym ustaleniu daty w grupach zorganizowanych do 50 osób. Na zamówienie zwiedzający mogą skorzystać z posiłku złożonego z tradycyjnych potraw kurpiowskiej kuchni. Mogą też nabyć miejscowe wyroby rękodzieła i sztuki ludowej. Kuźnia Kurpiowska w sezonie od maja do października czynna jest od poniedziałku do piątku w godz. 10:00 – 14:00. Inne terminy do ustalenia w kontakcie telefonicznym.

Obok Kuźni Kurpiowskiej jest rekonstrukcja prawdziwej kuźni, z paleniskiem i miechem kowalskim. Obok kuźni, przy malowniczej studni i w otoczeniu uli jest miejsce na ognisko. Kuźnia Kurpiowska pełni też funkcję punktu informacji turystycznej regionu, w którym dostępne są dla osób odwiedzających bezpłatne materiały promocyjne o regionie. Od 2010 izba posiada Polski Certyfikat Ekoturystyczny nr 2-2010-PCE.

Pniewo warto odwiedzić podczas ważnych świąt kościelnych, którym towarzyszą procesje, aby zobaczyć piękne kurpiowskie stroje ludowe ze zdobionymi czerwonym haftem koszulami, które miejscowe gospodynie na te okazje wyciągają z kufrów, by pięknym strojem uświetnić kościelną uroczystość.

Słowa kluczowe:

Pniewo, izba regionalna, Puszcza Biała, chałupa kurpiowska, kurpiowskie stroje ludowe, obyczaje ludowe, twórczość ludowa, kultura ludowa

Źródło:

Żywirska M., Puszcza Biała. Jej dzieje i kultura, Warszawa: PWN, 1973, 428 s.

Herz L., Puszcze Kamieniecka i Biała, Pruszków: OW „Rewasz”, 2005, s. 294n.

Internet: www.kuzniakurpiowska.com

http://www.regiony.kulturaludowa.pl/

http://www.polskaniezwykla.pl/

http://atlaswsi.pl/