English
Deutsch
Osiedle na lewym (południowym) brzegu Bugu, w 1961 włączone do Wyszkowa. Od płd.-zach. sąsiaduje z wsią Drogoszewo, a od wsch. ogranicza je linia kolejowa Tłuszcz-Wyszków-Ostrołęka (zbudowana w 1897), za którą znajduje się Rybienko Łochowskie i lasy stanowiące resztkę dawnej Puszczy Kamienieckiej.
Założone w 1922 wśród sosnowych borów w wyniku parcelacji terenu należącego do hr. Edmunda Skarżyńskiego, (właściciela m.in. pałacu z XVIII w. w Rybienku Starym po przeciwnej stronie Bugu) jako „miasto-ogród” według koncepcji opracowanej przez Ebenezera Howarda i zrealizowanej w Anglii w końcu XIX w. Założenie to było swoistym protestem przeciwko niekorzystnym dla człowieka i środowiska zmianom spowodowanym przez rewolucję przemysłową i próbą przywrócenia urbanistyki przyjaznej człowiekowi. Najbardziej zbliżone do wizji Howarda było założenie miasta Podkowa Leśna na zach. od Warszawy. Mniej lub bardziej podobnych założeń powstało w okolicach Warszawy jeszcze kilkanaście – większość o charakterze miejskim czy podmiejskim (np. Anin, Konstancin, Otwock, Brwinów), niektóre mające charakter bardziej rustykalny, jak Urle czy właśnie Rybienko Leśne. Osiedle rozbudowywało się przez cały okres międzywojenny, wzniesiono tu szereg interesujących willi, z których mimo zniszczeń wojennych i przebudów powojennych zachowało się jeszcze sporo. Chyba najbardziej interesującą jest dwukondygnacyjna willa z wysokim podpiwniczeniem, w stylu neoklasycyzmu, zbudowana na zlecenie bankiera Siewierskiego w l. 1933-36, z portykiem z wysokimi schodami, wspartym na czterech kolumnach toskańskich, na nim balkon z balustradą z cokołami na narożach zwieńczonymi wazami. Dach willi przesłania taka sama attyka balustradowo-cokołowa ze zwieńczeniem wazami. Do tego duże okna, zachowana symetria. Willa otoczona sosnami sprawia wrażenie lekkości i przestronności charakterystycznej dla architektury śródziemnomorskiej. Dziś willa „Siewierzanka” przy Al. Wolności 30, pięknie odrestaurowana, jest ośrodkiem wypoczynkowym NBP. Oprócz architektury willowej znajduje się tu kościół pw. MB Królowej Polski, pierwotnie kaplica drewniana, konstrukcji zrębowej, oszalowana, posadowiona na fundamencie z kamienia polnego, na planie wydłużonego prostokąta, stylizowana na szałas góralski, wzniesiona w l. 1926-32 (wg innych danych 1933-36) wg proj. arch. Juliana Bursche, który sam będąc ewangelikiem, wspólnie z ks. Wiktorem Mieczkowskim, proboszczem par. św. Idziego zbierał fundusze na budowę kościoła katolickiego. Wnętrze trójnawowe, nawa główna i prezbiterium z szalunkiem na więźbie dachowej, w nawach bocznych strop płaski. Nie posiada tradycyjnego ołtarza głównego – tabernakulum wkomponowane jest w wysoką niszę w prezbiterium. Częściowo zniszczona w 1945, po wojnie odbudowana. W 1975-78 dobudowano wieżę-dzwonnicę wg proj. arch. Arkadiusza Ławrowa, murowaną z kamienia zwieńczoną wysmukłym trójkątnym szczytem, w której zawieszono trzy dzwony. Elewację frontową tworzą dwie kamienne ściany flankujące wejście. Wnętrze wyłożone boazerią. Nad ołtarzem głównym witraż przedstawiający Chrystusa ukrzyżowanego. W 1965 została erygowana tu parafia, która od 1992 należy do diecezji warszawsko-praskiej (trzy pozostałe parafie wyszkowskie po płn. stronie Bugu należą do diecezji łomżyńskiej).
Rybienko Leśne ma połączenie z Wyszkowem poprzez dwa mosty na Bugu: drogowy na ciągu ul. Warszawskiej oraz kolejowy. Ten ostatni, wybudowany w 1897, ma burzliwą historię. W sierpniu 1920 kpt Mikołaj Bołtuć dowodzący 31. pp (późniejszy gen. brygady, zginął pod Łomiankami we wrześniu 1939) brawurowym atakiem poprowadzonym przez most kolejowy wbrew rozkazom dowództwa opanował z marszu Wyszków. Most zniszczony w czasie II wojny światowej, po wojnie przez wiele lat pozostawał nieodbudowany i pociągi z Warszawy dojeżdżały tylko do stacji Rybienko Leśne, skąd pasażerów przewożono do Wyszkowa autobusami.
W Rybienku Leśnym są dwa miejsca upamiętniające ofiary zbrodni wojennych. Jedno to pomnik upamiętniający siedmiu żołnierzy polskich wziętych do niewoli przez bolszewików, poddanych okrutnym torturom i zamordowanym przez czekistów (wśród nich był ppor. Antoni Wołowski wzięty do niewoli pod Radzyminem). Pomnik postawiony w 1921 nad Bugiem niemal dokładnie naprzeciwko pałacu, w 1948 zdemontowany i zniszczony, przywrócony w 1989. Drugim jest znajdujący się w lesie ok. 2 km od mostu i ok. 200 m na wsch. od szosy warszawskiej pomnik i zbiorowe mogiły 250 Polaków rozstrzelanych przez hitlerowców 29 maja 1943. Dzień wcześniej żandarmeria niemiecka zatrzymała pociąg jadący z Warszawy do Wyszkowa, wyprowadziła z niego wszystkich pasażerów i przewiozła ich do budynku żandarmerii przy ul. Zakolejowej oraz budynku sądu przy ul. Pułtuskiej, gdzie trzymani ponad dobę bez jedzenia i picia, byli poddawani przesłuchaniom. Następnego dnia przewiezieni do lasu musieli najpierw wykopać sobie groby, po czym zostali rozstrzelani. Tylko dwóm udało się zbiec, ale jeden z nich wkrótce pochwycony zmarł po trzech dniach tortur.
Słowa kluczowe:
Rybienko Leśne, osiedle, miasto-ogród, Wyszków, Rybienko Stare, parafia, kościół, willa, Puszcza Kamieniecka.
Literatura:
Galicka I., Sygietyńska H. (red.): Katalog Zabytków Sztuki. T. X, zeszyt 28: Woj. warszawskie: Powiat wyszkowski. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1974.
Glinka T. i inni, Mazowsze północne. Przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1998, s. 263n.
Herz L., Puszcze Kamieniecka i Biała, Pruszków: OW „Rewasz”, 2005, s. 173-174.
Odziemkowski J., Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919-1920, Warszawa: Ofic. Wyd. RYTM, 2004, s. 466.
Strony internetowe:
http://parafia-wyszkow-rybienko-lesne.pl/historia-parafii/
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kosciol_Matki_Bozej_Krolowej_Polski_w_Wyszkowie-Rybienku_Lesnym
http://www.drewnianemazowsze.pl/wyszkow-rybienko-stare-kosciol/
