Dwór

Miasto (ok. 28.600 mieszkańców) leżące nad rzeczką Mrowną, przy linii kolejowej Warszawa-Skierniewice, na skrzyżowaniu dróg nr 719 Warszawa-Żyrardów i 579 Kazuń-Radziejowice. Dwór znajduje się we wsch. części miasta przy ul. Okulickiego 8

Wybudowała go rodzina Mokronoskich w drugiej połowie XVIII wieku na miejscu wcześniejszej rezydencji. Projekt dworu został opracowany prawdopodobnie przez architekta Charlesa Pierre Coustou w 1761 roku a po kilkunastu latach zrealizowany.

W XIV wieku dobra Jordanowice i Grodzisko należały do rodu Grodziskich herbu Ostoja. Na początku kolejnego stulecia majątek ten przechodzi na własność Okuniów, którzy wystarali się o prawa miejskie dla Grodziska. Rodzina Mokronoskich, która wywodziła się z Wielkopolski, nabywała majątki w okolicy od końca XVI w. W roku 1623 mieli już w swych rękach Kady, Jordanowice i Grodzisk. Właścicielem majątku został Andrzej Mokronoski, piastujący urząd sekretarza królewskiego. Kolejne pokolenia wzbogacały założenie dworskie, położone w rozległym parku stanowiącym faktycznie część Puszczy Jaktorowskiej oraz budowle towarzyszące, jak stajnie, oficyny, lamus, bramy, itd.

Nowy dwór wzniósł (albo, jak twierdzą niektórzy historycy, przebudował mocno zrujnowaną rezydencję) według projektów architekta Charlesa Pierre Coustou, Andrzej Mokronoski – jeden z najznakomitszych przedstawicieli swojego rodu. Był generałem, posłem na sejm, marszałkiem konfederacji i sejmu, wojewodą mazowieckim, starostą ciechanowskim, janowskim i tłumackim. Trzykrotnie żonaty, najdłużej przetrwał w związku z Izabellą z Poniatowskich Branicką.

Izabella (siostra Stanisława Augusta Poniatowskiego), w oparciu o projekty Jana Sękowskiego, dokonała w latach 70. XVIII w. dalszej przeróbki rezydencji.

Budowa Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej przecięła dobra jordanowickie, a kolejny właściciel (od 1869 r.) hr. Henryk Skarbek dokonał parcelacji dóbr, co wprawdzie spowodowało rozwój Grodziska, ale doprowadziło do stopniowego upadku rezydencji oraz do oderwania dworu od pozostałej części parku. W 1953 r. orzeczono wywłaszczenie na rzecz skarbu państwa dworku wraz z resztówką gruntu. Przez ponad ćwierć wieku było tu Muzeum Regionalne PTTK, obecnie dwór jest siedzibą Państwowej Szkoły Muzycznej.

Budowla była kilkakrotnie przekształcana, gruntownie remontowana w l. 1952-1956. Z zewnątrz prezentuje się dość skromnie: jednopiętrowa z użytkowym poddaszem, z boniowanym portykiem na osi zwieńczonym trójkątnym frontonem. Najciekawsze we wnętrzu są polichromie malowane przez Jana Bogumiła Plerscha w 1782 roku. Interesujące są też trzy kominki: w westybulu rokokowo-klasycystyczny z piaskowca, w salach przylegających do westybulu barokowo-klasycystyczne. Są też dwie szafy w holu, pokryte rysunkami o motywach arabeskowych z medalionami, w których przedstawiono postacie mitologiczne. Część z tych malowideł została odsłonięta spod przemalowań i przechodziła renowacje. Być może ściany i drzwi dworu kryją jeszcze jakieś niespodzianki.

Źródło: Krzysztof Bąkała. Powiat grodziski. Przewodnik subiektywny. Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, 2012.

Internet: http://www.grodzisk.pl

http://pl.wikipedia.org/wiki/Grodzisk_Mazowiecki