English
Deutsch
Wieś (ok. 1.100 mieszkańców) położona na zachód od Dęblina, po lewej stronie Wisły. W XIX w. znalazła się w systemie obronnym twierdzy dęblińskiej – Iwangorodu (nazwę Dęblin zmieniono na cześć Iwana Paskiewicza, komendanta twierdzy).
Twierdza poza cytadelą i przedmościem (fort Gorczakowa) miała siedem fortów, z tego trzy na lewym brzegu Wisły: na południu fort nr 5 Borek, na zachodzie fort nr 6 Nagórnik (zwany również Wannowskiego) i na północy fort nr 7 we wsi Głusiec (w okresie międzywojennym nazwane kolejno: nr 5 im. Kilińskiego, nr 6 im. Bema oraz nr 7 im. Sowińskiego). W następnej fazie rozbudowy iwangorodzkiej twierdzy, tj. w latach dziewięćdziesiątych, Rosjanie wybudowali obszerne koszary na lewym brzegu Wisły właśnie we wsi Zajezierze. Koszary te, liczące ogółem ponad pięćdziesiąt solidnych parterowych budynków, rozmieszczone były w zasadzie w dwóch odrębnych kompleksach, oddalonych od siebie około pięciu kilometrów. Pierwszy z nich, usytuowany w samym Zajezierzu, nosił w okresie II Rzeczypospolitej nazwę „obozu Kościuszki”. Mieściły się tu za czasów carskich sztab, administracja oraz budynki kwaterunkowe przeznaczone głównie dla żołnierzy piechoty i artylerii. W kompleksie drugim, nazywanym w okresie międzywojnia „obozem Traugutta” , a położonym w pobliżu wsi Głusiec, znajdowały się pomieszczenia dla służb pomocniczych oraz stajnie. Ponadto przy forcie im. Gorczakowa (przedmoście twierdzy) wzniesiono kilka budynków przeznaczonych na magazyny uzbrojenia i warsztaty puszkarsko-rusznikarskie.
Rozmieszczenie carskich budynków koszarowych w Zajezierzu nie było przypadkowe. Przebiegała przecież w pobliżu miejscowości linia kolejowa łącząca Dęblin z Radomiem. Pod koniec XIX wieku wybudowana została tu okazała rampa, dzięki której można było sprawnie załadować i wyładować zarówno ludzi i konie, jak też różnoraki sprzęt wojskowy. Nie należy też zapominać, że potężna twierdza Iwangorod, położona tuż nad Wisłą i Wieprzem, kontrolowała nie tylko lądowe i kolejowe szlaki komunikacyjne na swym przedpolu, również nadzorowany był rozciągający się u jej stóp szlak wodny. W tym celu, w pobliżu Zajezierza – na przeciwległym brzegu od twierdzy – zaprojektowany został port rzeczny, wykorzystywany jeszcze przed pierwszą wojną światową do kotwiczenia środków pływających i wyładunku materiału wojennego.
Podczas budowy twierdzy zniszczono wczesnośredniowieczny gród. Pomalowany na żółto budynek to część dawnego koszarowca 1 dywizjonu 28 PALu. Również kościół parafialny pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy jest przebudowany z takiego koszarowca przez dodanie dachu. W szarym 2-piętrowym bloku mieszkała kadra. Na terenie dawnego fortu Gorczakowa stoi identyczny budynek.
