English
Deutsch
Wieś gminna nad rzeką Czarną, 15 km od Grójca.
Osada istniała zapewne już w XIV w., tędy bowiem przebiegał trakt z Czerska do Grójca. Parafia Chynów powstała w 1434. Jej założycielem był Piotr Pilik – wojewoda mazowiecki, a zarazem dziedzic okolicznych dóbr. On też ufundował pierwszy drewniany kościół. Do roku 1535 właścicielem wsi był Jan Łoski, również wojewoda mazowiecki, później inne znamienite rodziny, m.in. Szeligów, Chynowskich i Bielskich. Po III rozbiorze Chynów znalazł się w zaborze pruskim, a parafia w nowo powołanej diecezji warszawskiej (wcześniej należała do diecezji poznańskiej). W 1828 car Mikołaj I przekazał część okolicznych dóbr, w tym Chynów skarbowi Królestwa Polskiego. W okresie międzywojennym wieś należała do gminy w Czersku. Podczas okupacji w 1943 rozstrzelano w Chynowie 300 Żydów przywiezionych tu z grójeckiego getta. Zabudowa wioski wraz z kościołem przetrwała zawieruchę wojenną. Dziś kościół pw. św. Trójcy jest unikalnym zabytkiem wśród drewnianych świątyń na ziemi mazowieckiej. Według różnych źródeł powstał w XVI, XVII lub XVIII stuleciu. Najbardziej prawdopodobna wydaje się wersja, że obecny kościół drewniany został wzniesiony w I poł. XVIII w. z wykorzystaniem materiału z wcześniejszej, XVII-wiecznej świątyni, stąd uznawany jest za najstarszy modrzewiowy kościół na Mazowszu. Jest konstrukcji zrębowej, oszalowany, nakryty dachem dwuspadowym pokrytym gontem. Prezbiterium ma nietypowo zwrócone na północ, a od południa dostawiono w 1948 kruchtę. Do prezbiterium od zachodu dobudowana zakrystia poprzedzona nowszym przedsionkiem, od wschodu skarbczyk. Nawa na planie zbliżonym do kwadratu, węższe prezbiterium zamknięte trójbocznie. Po obu stronach nawy podcienia osłonięte okapowo dachem. Jednonawowe wnętrze przekryto wspólnym dla nawy i prezbiterium stropem płaskim. Do znajdujących się w górnej kondygnacji zakrystii i skarbczyka prowadzą zewnętrzne schody, usytuowane wzdłuż ściany wschodniej i zachodniej. Jest to bardzo rzadkie, a jedyne tego typu rozwiązanie na Mazowszu. Na kalenicy została umieszczona w 1948 nowa czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę ze strzelistym hełmem zwieńczonym krzyżem.
W świątyni zachowało się bogate, głównie barokowe, wyposażenie. Zwraca uwagę rokokowy ołtarz główny z obrazem „Święta Trójca” (z XVII w.) zwieńczony polichromowanymi figurami św. Józefa i św. Jana Nepomucena. Z dwóch ołtarzy bocznych starszy jest lewy, późnorenesansowy, z barokowym obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem i pełnymi uroku figurami św. Zofii z trzema córkami oraz św. Marii Magdaleny. W ołtarzu prawym, o charakterze barokowym znajduje się XIX-wieczny obraz „Św. Antoni Padewski”. Ciekawym elementem wyposażenia jest belka tęczowa, niedawno przywrócona na swoje pierwotne miejsce, z figurami świętych i krucyfiksem. Z dawnego wystroju kościoła zachowała się jeszcze barokowa ambona i chrzcielnica oraz konfesjonały ławki z XVII/XVIII w. Prospekt organowy (z ok. 1700), usytuowany na chórze muzycznym, wspartym na dwóch ozdobnie fazowanych słupach. Z zabytków malarskich zdobiących kościół najciekawszy jest barokowy obraz „Ukrzyżowanie” z wizerunkami fundatorów (zapewne rodziny Chynowskich) oraz portret trumienny z 1667 nieznanej kobiety malowany na blasze ołowianej. Ciekawostką jest zamek z kutego żelaza w drzwiach do zakrystii; używany od XVII w. wciąż jest sprawny.
Przy kościele drewniana dzwonnica z 1867 zbudowana na planie kwadratu o boku 5,20 m, konstrukcji słupowej wzmocnionej ryglami, szalowana. Dach krokwiowy, kryty blachą. W górnej części po dwa prostokątne otwory przesłonięte drewnianymi żaluzjami. Dach namiotowy, zwieńczony blaszaną sterczyną z krzyżem. W 1934 w 500. rocznicę powstania parafii wystawiono przed świątynią figurę Serca Jezusowego. Na cokole umieszczono pamiątkową tablicę. W obrębie muru okalającego kościół znajduje się najstarszy zabytek Chynowa, XVI-wieczna płyta nagrobna kanonika warszawskiego, Bartłomieja z Belska Starego (zm. 1527) z dwoma herbami i gotyckim napisem, dziś niestety nieczytelnym.
Na cmentarzu parafialnym wśród mogił z przełomu XIX i XX w. można zobaczyć groby właścicieli okolicznych dóbr Aleksandra Skrzyszowskiego i Władysława Dziewanowskiego oraz proboszcza ks. Franciszka Chróstowskiego. Spoczywa tu również Jan Dziewanowski, ułan WP poległy w wojnie polsko-bolszewickiej oraz bezimienni żołnierze z wojny obronnej 1939.
Chynów znany jest przede wszystkim jako ośrodek sadowniczy. Tutejsze sady ciągną się po przysłowiowy horyzont. Poza kościołem zachowało się kilka drewnianych domów z początku XX w. oraz pozostałości folwarku. U zbiegu dróg parafianie ufundowali w 2009 piękną kapliczkę z figurą MB. W centrum wsi wznosi się widoczny z daleka obiekt w kształcie litery L. Jest to urządzony tutaj w 2011 Dom Kultury połączony z remizą Ochotniczej Straży Pożarnej. Parterowy obiekt ma dobudowaną wysoką wieżę z zegarami po czterech stronach. Wyremontowana remiza otrzymała wygląd skomponowany z resztą obiektu. Dom Kultury udanie łączy współczesność z dawnymi formami architektonicznymi.
Zobacz więcej:
http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/search,1,-1,-1,-1,-1,-1,Chyn%C3%B3w.html
