English
Deutsch
Duża wieś gminna (ok. 3.300 mieszkańców) składająca się z kilku części: Garbatka-Letnisko, Garbatka-Podlas, Garbatka Długa i inne, położona na pd.-wsch. skraju Puszczy Kozienickiej, 12 km na pd. od Kozienic.
Nazwę swą zawdzięcza licznym „garbom”. Znana od XV w. należała do rodziny Szlizów z Piastowa, później przeszła w ręce Kochanowskich (przez małżeństwo Barbary Szlizówny z Janem, dziadem poety). W 1 poł. XIX w. tutejszy folwark dzierżawił pisarz August Wilkoński wraz z żoną Pauliną, także pisarką i pamiętnikarką.
W 1885 roku uruchomiono linię kolejową z Dęblina do Zagłębia Dąbrowskiego, co przyczyniło się do rozwoju miejscowości. Jeden z wykonawców tej linii, Grek Antonis Jani zwrócił uwagę na specyficzny klimat okolicy. Kupił gospodarstwo, zbudował cztery domy i zaczął intensywnie reklamować letnisko wśród lekarzy, którzy zalecali kurację w Garbatce. Po I wojnie światowej osada Garbatka-Letnisko szybko rozrastała się wśród malowniczych sosnowych borów położonych na pn. od stacji PKP. W szczytowym okresie było tu 400 domów do wynajęcia.
W 1942 r. hitlerowcy przeprowadzili tu dwie krwawe pacyfikacje, w których zginęły 62 osoby pochodzenia żydowskiego, a ok. 800 osób zostało wywiezionych do obozów koncentracyjnych, skąd powróciło tylko 46 osób. Pacyfikację z 12 lipca 1942 r. upamiętnia pomnik przed zdewastowanymi i rozebranymi Zakładami Chemicznej Przeróbki Żywicy.
Podczas okupacji działały w okolicy oddziały AK i BCh oraz Oddział GL im. Dionizego Czachowskiego, który w l. 1943-44 przeprowadził 9 udanych akcji kolejowych, co upamiętnia tablica na budynku stacyjnym.
Przy przejeździe kolejowym, w zach. części wsi kamień z datą wymarszu 1 Kompanii Kadrowej Legionów Polskich (6 sierpnia 1914).
Na liście zabytków miejscowości jest kilka willi z okresu prosperity (murowanych i drewnianych) oraz budynek dworca kolejowego.
We wsi Garbatka Długa duży tartak.
W latach 1942-45 w Garbatce mieszkał znany filozof i etyk prof. Leszek Kołakowski
Siedziba gminy. St. PKP na linii Dęblin – Radom. Przyst. PKS na linii Kozienice – Zwoleń. Zajazd „Przy Gościńcu”. Restauracja „Karczma u Chłopa”. Mini bar „Relaks”. Bar sezonowy w ośrodku nad zalewem. Sklepy. W Garbatce-Letnisku Ośrodek Wypoczynkowy „Polanka” nad zalewem w Brzeźniczce.
Źródło: Karol Piasecki „Radomskie szlaki piesze” Wydawnictwo PTTK „Kraj” 1990.
Internet: http://www.garbatkaletnisko.pl/informacje,hostoria_garbatki,4,1.html
