English
Deutsch
Kampinos to wieś (w przeszłości miasto 1414-ok. 1570) gminna leżąca na wsch. od Sochaczewa, przy drodze nr 580 Warszawa- Sochaczew. Zwany wcześniej Białym Miastem, ze względu na białe piaski wydm, bądź tzw. „biela”, „bieliny” – kwitnące kwiecie na bagnach.
Pierwsza wzmianka pisana o „Białym Mieście” pochodzi z 1377 roku, chociaż prawa miejskie otrzymało w 1414 r. Pozostawało własnością Książąt Mazowieckich do czasu inkorporowania wraz z całą ziemią sochaczewską do Korony w roku 1476, przez Kazimierza Jagiellończyka. Znalazło się w województwie rawskim. W dokumencie z 1489 r. po raz pierwszy miasto zostało nazwane „Capinossem”. Nazwa ta wywodzona jest w różny sposób: 1. od zwrotu łacińskiego użytego w dokumentach „…campus noster…” (nasze pole), 2. od słowa „kępa” (miejscowo „kampa”), 3. od wysięków ze skarpy doliny Wisły – kapinos.
Wielokrotnie wymieniany w dokumentach Kampinos (bywał przedmiotem zastawu królewskiego), po raz ostatni nazwany miastem został w 1557 r. W 1579 został już nazwany wsią. Kolejni dzierżawcy starali się wyciągnąć maksymalny zysk z majątku prowadząc nierzadko gospodarkę rabunkową, co szczególnie odbiło się na tutejszych lasach.
W 1661 r. odnotowano w Kampinosie drewniany kościół (parafia miała powstać jeszcze w 1370 r. i – co ciekawe – od początku nazywana była „kapinoską”), 18 „dymów” (gospodarstw) pańszczyźnianych, 1 „dym” wójtostwa, folwark, młyn i karczma. Z kolei w 1765 r. wymieniano już m.in. „dworek z gankiem mający trzy ściany obmurowane do połowy”.
W wieku XVIII dzierżawa kampinoska trafiała w ręce ludzi z otoczenia króla m.in. hrabiego Henryka Brühla – pierwszego ministra Augusta III, Franciszka Ksawerego Branickiego – hetmana wielkiego koronnego, Ludwika Gutakowskiego – szambelana królewskiego. Później ekonomię Kampinos oddzielono od lasów, na terenie których powstały w czasach zaborów jednostki administracji leśnej.
W dniu 29 września 1794 roku miał tu miejsce zjazd obywateli Ziemi Sochaczewskiej na którym podpisano akces uczestników do Powstania Kościuszkowskiego.
Klasycystyczny dwór otoczony krajobrazowym parkiem powstał w drugiej ćwierci XIX w., prawdopodobnie dla Adama Brońca, lub dla kolejnego właściciela miejscowości (od 1838 r.) – Michała Staszewskiego. Dwór ulokowano w pięknym krajobrazowo miejscu, na skraju skarpy pradoliny Wisły, z widokiem na łąki na pierwszym planie i ciemne lasy w tle. Jest to budowla murowana z cegły, parterowa z mieszkalnym poddaszem, siedmioosiowa, nakryta dachem czterospadowym, z niewielką „wystawką” na piętrze, nad sionką. Ściany dekorowane pilastrami, ponad oknami dekoracyjne belkowanie zwieńczone gzymsem. Układ wnętrz dwutraktowy. Na ścianie budynku po lewej od wejścia, w roku 1933 w obecności prezydenta Mościckiego wmurowano tablicę dla upamiętnienia 70-tej rocznicy Powstania Styczniowego i obecności w tym dworze sztabu powstańczego gen. Zygmunta Padlewskiego, naczelnika wojskowego województwa płockiego.
W okresie międzywojennym we dworze funkcjonowało przedszkole i pensjonat letni dla nauczycieli oraz uczniów gimnazjum Z. Wołoskiej. W czasie II wojny światowej mieściła się w nim placówka graniczna niemieckiej żandarmerii w związku ze stworzoną przez okupanta granicą między Rzeszą a Generalnym Gubernatorstwem przebiegającą wzdłuż kanału Łasica.
Po wojnie urządzono tu Dom Wycieczkowy PTTK. W tym czasie w parku ulokowano kilkanaście domków kempingowych. Od lat dziewięćdziesiątych XX w. jest własnością prywatną.
Źródło: Lechosław Herz „Puszcza Kampinoska – przewodnik”, Oficyna Wydawnicza REWASZ, Pruszków 2002
Piotr Libicki „Dwory i pałace wiejskie na Mazowszu”
Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2009
Internet: http://dwory.rybno.waw.pl/index.htm
