Pomnik bitwy 1863 r.

Połączone oddziały partyzanckie pod dowództwem Władysława Eminowicza i Kajetana Cieszkowskiego w połowie sierpnia 1863 r. przeprawiły się przez Wisłę i pojawiły się na terenie guberni radomskiej. Podążając dalej partyzanci dotarli do Kowali, gdzie właścicielka wsi – Klementyna Deskur – gościnnie ich przyjęła. Oddział w sile ok. 1-1,2 tys. osób nie świadom podążającego za nimi wojska rosyjskiego posilał się i odpoczywał. Po godzinie 18 do Kowali wkroczyli Rosjanie. Wywiązała się bitwa; Polacy zostali wyparci poza wieś, ale szybko przystąpili do kontrataku. Siły nieprzyjacielskie pod dowództwem mjr Tichockiego zostały zmuszone do odwrotu tracąc około 100 żołnierzy. Po stronie partyzanckiej poległo 15 osób, 28 osób rannych trafiło do prowizorycznego szpitala w dworze w Krogulczy. Kowala została silnie zniszczona – 38 rodzin zostało bez dachu nad głową, zginęło dwóch mieszkańców. Bitwę pod Kowalą upamiętnia pomnik na skraju lasu przy drodze do Dąbrówki.

źródło: Piątkowski S., Kowala, Radom 2011.

internet: http://www.powstanie1863.muzeumhistoriikielc.pl/